TBB Dergisi 98. Sayı

Tutuklamaya İlişkin Temel Sorunlar ve Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinin...

bildirilerek kayıt kapatılır. Yurt dışına çıkmama yükümlülüğü, CMK

ile adli kontrol kurumu içerisinde düzenlenmiş

ve 5353 Sayılı Kanun-

la 109. maddeye eklenen 4. fıkra ile yükümlülüğün uygulanması bakı-

mından üç yıllık süre sınırı da ortadan kaldırılmıştır

b) Hâkim tarafından belirlenen yerlere, belirtilen süreler içinde

düzenli olarak başvurmak:

Yönetmeliğin 22. maddesinin 1 ila 7. fıkra-

ları arasında düzenlenen bu yükümlülük, şüpheli veya sanığın karar-

da belirlenen yerlere, belirtilen aralıklarla düzenli olarak başvurmasını

ifade eder. Şüpheli veya sanığa, on gün içinde şube müdürlüğü veya

büroya gelmesi hususunda bildirim yapılır. Şüpheli veya sanığın hak-

lı, geçerli ve gerektiğinde belgelendirilebilen mazereti olmaksızın; on

gün içinde şube müdürlüğü veya büroya başvurmaması hâlinde, şube

müdürlüğü veya büroca ilgili defterdeki kayıt kapatılarak evrak mah-

kemeye iletilmek üzere Cumhuriyet başsavcılığına gönderilir. Şüphe-

li veya sanığın süresinde başvurması halinde, denetim görevlisi veya

denetleme memuru tarafından denetleme planı hazırlanarak kararda

belirlenen yere gönderilir. Şüpheli veya sanığın kararda belirlenen

yerlere, belirtilen süreler içinde başvurmaması hâlinde durumun ne

olacağı ve bundan sonra gerçekleştirilecek işlemler, Yönetmeliğin 22.

maddesinin 5 ve devamı fıkralarında belirtilmiştir.

“Kısa süreli hapis cezası seçenek yaptırıma çevrilirken cezanın bir katından anlaşılması

gerekenin cezanın kendisi olduğu, kanunda ifade edilen belirli yer kavramının yurt dışına

çıkış yasağını kapsamadığı, bu yasağın adli kontrol sistemi içinde yer aldığı gözetilme�

lidir”

. Y. 9. CD, E. 2010/6651; K. 2010/11103

ibb/giris.htm, Erişim Tarihi: 9.9.2011. Mülga CMUK’ta yurt dışına çıkarmama ko-

ruma tedbiri bulunmamakta, Buna karşın Mülga 4422 Sayılı Kanunun 9. madde-

sinde ve Mülga Bankalar Kanunu m. 24/3-b bendinde yurt dışına çıkma yasağına

yer verilmekteydi. Yürürlükteki 5411 Sayılı Bankacılık Kanununda da bu tedbirin

uygulanması kabul edilmiştir. Pasaport Kanununda yurt dışına çıkmaları mahke-

mece yasaklananlara pasaport verilmeyeceği hüküm altına alınmıştır. Vergi borcu

olanlara pasaport verilmeyeceğine ilişkin düzenleme 4.6.2008’de 5766 Sayılı Ka-

nunla kaldırılmıştır. 2010 Anayasa değişikliği ile vergi borcu olanların yurt dışına

kaçmalarının kolaylaştırıldığı ileri sürülmektedir. Bkz. KUNTER/YENİSEY/NU-

HOĞLU, s. 64.6.

Bununla birlikte, adli kontrol içinde düzenlenmesi nedeniyle yurt dışına

çıkma yasağına karar verilebilmesi ancak CMK m. 100’deki kuvvetli olgular

ve bir tutuklama nedeninin bulunmasına bağlıdır. Önemle belirtilmelidir ki,

tedavisinin yurt dışında sürdürülmesi, sağlığı veya hayatı açısından zorunlu

olan bir sanık hakkında yurt dışına çıkma yasağı verilmesi ya da verilmiş olan

yasağın kaldırılmaması oranlılık ilkesine aykırı olacaktır. KUNTER/YENİSEY/

NUHOĞLU, No. 64.6.