TBB Dergisi 99. Sayı

TBB Dergisi 2012 (99)

Olcay ZİYA

237

• İklim değişikliği sebebiyle zorunlu ve hayati kaynakların (ör-

neğin su ve gıda gibi) azalmasının tetiklediği silahlı çatışma-

lar

İklim değişikliği süreci nüfus hareketliliğine iki şekilde yansımak-

tadır: kısa süre nüfus hareketliliği ve uzun süre nüfus hareketliliği.

Kısa süre içerisinde kasırgalar, seller, depremler, dev dalgaların oluş-

tuğu tsunamiler etkisiyle nüfus hareketliliğinin ani, acil ve kısa sürede

gerçekleşmesi bakımından değerlendirilmektedir. Uzun süre nüfus

hareketliliğinde ise nüfus hareketliliği uzun süre içerisinde yayılmak-

tadır. Öngörülen çevresel bir felaket durumunda devletler, insanları

uyarmakta ve o bölgeden ayrılmayı teşvik etmektedir

Kısa ve uzun sürede olan nüfus hareketliliğinde insanlar felaketin

olduğu devletin

içerisinde güvenli yerlere kaçabileceği gidebileceği

gibi, uluslararası sınırlara doğru (kimi zaman sınırları da aşıp) kaça-

bilir, sığınabilirler. Kendi devletleri içerisinde güvenli yerlere sığın-

dıkları zaman bu kişilerin mülteci hukukuna göre statüsü ülkesinde

yerinden edilmiş kişiler (Internally Displaced Persons/People-IDP)

olur. Ülkelerinden yerinden edilmiş kişiler Birleşmiş Milletler Yüksek

Komiserliği’nin ilgi alanında olan kişilerdir ve asgari düzeyde ulusla-

rarası korumadan yaralanabilmektedirler

. Ancak çevresel bir felaket

nedeniyle uluslararası sınırlarda büyük nüfus hareketliliği olduğun-

da veya bu nüfus uluslararası sınırları aştığında bu insanların hukuki

statüsü olmadığı görülmektedir. Uluslararası mülteci hukuku çerçeve-

sinde bu kimselere mülteci statüsü verilmemektedir. Mülteci statüsü

verilmediği için uluslararası korumadan yararlanamamaktadırlar. Bu

insanlara devletler nezdinde göçmen de denilmemektedir. Bu yüzden

“belirsiz” bir statüye sahiptirler.

Kälin, Walter (2008),

The Climate Change-Displacement Nexus

, web:

brookings.edu/speeches/2008/0716_climate_change_kalin.aspx, Erişim Tarihi:

17.02.2012.

Kolmannskog (2008).

Münferit hadiseler dışında, bu hareketliliğin yaşanılan devlet olduğu

varsayılmaktadır.

1951 Mülteci Sözleşmesi tanımına uyan kişilere ek olarak, “yaygın şiddet ya

da kamu düzenini ciddi olarak bozan diğer durumlardan dolayı yaşamları,

güvenlikleri ya da özgürlükleri ciddi bir tehdit altında olduğu için korku duyan”

kişiler de yetki alanı dâhilindedir.