TBB Dergisi 99. Sayı

TBB Dergisi 2012 (99)

Olcay ZİYA

233

olarak ülkelerinden göç ederken; göçmenler daha iyi yaşama koşul-

ları için gönüllü olarak göç etmektedirler. Vasıta/olanak bakımından

mülteciler zorlayıcı koşullar nedeniyle ani yer değişikliği yapmak du-

rumunda oldukları için zorlu şartlarda yolculuk yaparlar; göçmenle-

rin ise göç etmelerine ilişkin olanaklar daha fazladır. Mülteciler göç

eyleminde bulunurken bu eylemde bulunmalarının sebebi haklı bir

korku içinde olmaları ve tabiyetinde oldukları ülkenin korumasından

yararlanamamalarıdır. Bu nedenle genellikle göçü kolaylaştıracak res-

mi belgelere sahip değillerdir. Ancak göçmenler

kendi ülkelerindeki

korumadan yararlanmakla beraber bu korumanın sosyal ve ekonomik

koşullardan dolayı yetersiz olduğuna kanaat getirip göç eden kişiler

olmaları sebebiyle mültecilere oranla göçlerini kolaylaştıracak resmi

belgelere nispeten sahiptirler

. Ekonomik nedenlerle göç eden göç-

menler, mülteci statüsü için gerekli olan statüye uygun olmadıkları

için, 1951 Sözleşmesi ile tanınan haklardan ve uluslararası koruma-

dan yararlanamamaktadırlar

. Mültecilerle göçmenler arasındaki bu

farklara bakıldığında kimlerin mülteci, kimlerin göçmen olduğunu

söylemek kolay gibi görünse de; uygulamalara gelindiğinde bunun

ayrımı zaman zaman zorlaşmaktadır. Bunun sebebi insanların yaşam

haklarına halel getirebilecek unsurların ekonomik ve sosyal şartları da

içerisinde barındırır hale gelmesidir. Bu sebeple 1951 Sözleşmesinde

tanımlanan mülteci tanımlamasının unsurlarının uygulamada daha

geniş bir kitleyi kapsayabilecek hale geldiği aşikârdır.

Mülteci ve sığınmacı, göçmen kişidir. Ancak her göçmen kişi sı-

ğınmacı ve mülteci değildir. Kimi yerlerde göçmenlik ile mültecilik

kavramlarının karmaşıklaştığını görmekteyiz. Mültecinin kimler ola-

bileceğini ve göçmenden ayrımını daha iyi anlayabilmek için en temel

mülteci tanımı olan 1951 Sözleşmesi’ndeki tanımının unsurları irde-

lenmelidir.

Göçmenler; legal(yasal), kaçak göçmenler olarak iki hukuki zemine

oturtulmaktadır. Resmi belgelerin varlığı yokluğu, göç ettikleri ülkelerdeki

hukuki düzenin bu kişileri kabul edip etmemesi veya haberdar olup olmaması

durumları bu kategoriyi etkilemektedir. Ancak bu ayırım ve ilgili detaylı bilgi bu

çalışmanın dışında kalmaktadır.

Atayün, Yurt,

Mülteciler Sorununa Sosyolojik Bir Yaklaşım: Van Örneği,

Yüzüncü

Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyoloji Anabilim Dalı Yüksek Lisans

Tezi, Van 2002, s. 8.

Jastram, Kate, BMMYK,

Mültecilerin Korunması: Uluslararası Mülteci Hukuku

Rehberi

: Damla Matbaası, Ankara 2001, s. 41.