TBB Dergisi 99. Sayı

Mülteci-Göçmen Belirsizliğinde İklim Mültecileri

232

ve istem dışı/gönülsüz olarak yaşanan bu süreç uluslararası hukukta

mülteci ve göçmen kavramlarıyla benzer niteliktedir. Gelişmekte olan

bir kavram olarak iklim mültecileri, mülteci ve göçmen kavramları ile

karşılaştırılacak ve statüsü tartışılacaktır.

2. MÜLTECİ VE GÖÇMEN ARASINDAKİ FARKLAR

1951 Mültecilerin Hukuki Durumuna Dair Cenevre Sözleşmesi’ne

(1951 Sözleşmesi) göre mülteci “

ırkı, dini, tabiiyeti, belli bir toplumsal

gruba mensubiyeti veya siyasi düşünceleri yüzünden, zulme uğrayacağından

haklı sebeplerle korktuğu için vatandaşı olduğu ülkenin dışında bulunan ve

bu ülkenin korumasından yararlanamayan ya da söz konusu korku nedeniyle,

yararlanmak istemeyen yahut tabiiyeti yoksa ve bu tür olaylar sonucu önce-

den yaşadığı ikamet ülkesinin dışında bulunan, oraya dönemeyen veya söz

konusu korku nedeniyle dönmek istemeyen şahıs

”lar olarak tanımlanmak-

tadır

Göçmen, genellikle ekonomik nedenlerle veya içinde bulunduğu

sosyal ortamın hoşnutsuzluğu nedeniyle kendi ülkesini gönüllü olarak

terk ederek başka bir ülkeye yasal veya yasadışı yollarla giden, orada

yaşayan yabancıdır. Özellikle ekonomik refah için veya sosyal koşul-

ları daha rahat olan bir ülkede yaşamak için ülkelerinden göçenlere

ekonomik göçmenler denmektedir. Ekonomik göçmenler, mültecilik

statüsünden yararlanamamaktadırlar. Yabancı statüsünde ilgili baş-

vurular yapılarak iltica edilebilir; ancak bunun kabulü, göçmenlikle

ilgili ve mültecilikle ilgili tasarruf, o ülkenin iç hukukundaki düzenle-

melerle ilgili bir durumdur.

Mültecilik ile göçmenlik arasında bir takım farklar bulunmakta-

dır. Bu farklar sebep, maksat, vasıta/olanak gibi unsurlar çerçevesin-

de şekillenmektedir. Sebep açısından mülteciler mal varlıklarını geride

bırakarak, korku ve yaşama hakkına gelebilecek bir zarar neticesinde

güvenli bir ülkeye iltica etmekte iken; göçmenler ise, ekonomik an-

lamda daha rahat yaşamak amacı ile göç etmektedirler. Niyet açısın-

dan mülteciler korku, baskı gibi zorlayıcı sebepler neticesinde zorunlu

Türkiye Temsilciliği, BMMYK,

Sığınma ve Mülteci Konularındaki Uluslararası

Belgeler ve Hukuki Metinler

. Damla Matbaası, Ankara1998, s. 68.