TBB Dergisi 99. Sayı

Mülteci-Göçmen Belirsizliğinde İklim Mültecileri

234

“Zulme uğramaktan haklı nedenlerle korkan” ibaresinde iki un-

sur bulunmaktadır: “zulüm” ve “haklı nedenlerle korku”. Sözleşme-

de zulümden ne anlaşılması gerektiği açıkça belirtilmemiştir. Ancak

söz konusu olabilecek ”zulüm”den bir ülkeden terk-i diyar edilme-

sine varacak nitelikte bir korku mahiyetinde olması gerektiği anla-

şılmaktadır. “Korku”dan öznel bir duygu olmasının etkisiyle ne an-

laşılması gerektiği de net değildir. Ancak, “zulüm” durumunda her

kişinin “korku” hissine kapılabileceği ve buna karşılık sergileyeceği

davranışın o yerden kaçma eylemi olabileceği (karinesine varılabi-

lir) düşünülebilir. Zamana ve mekâna göre göreli/göreceli olan/ola-

bilen/olabilecek “zulüm” kavramı, insan hakları ihlalleriyle doğru

orantılı şekilde gelişmeye müsait bir yapıdadır. Bu durum kavramın

tanımlanmasını güçleştirmekte ve tanımın ucunun açık olmasına yol

açmaktadır

Tanım irdelendiğinde zulmün beş nedeni bulunmaktadır: ırk, din,

tabiiyet, belirli bir sosyal gruba mensubiyet, siyasi düşünceler. Tanım-

da her ne kadar zulmün kaynağı veya haklı korkudan kaynaklanan

zulüm bu nedenlere bağlansa da içeriğinin genişliği durumlar çerçe-

vesinde değerlendirilmektedir.

Zulmün ırka dayalı yapıldığı unsur incelendiğinde 1951

Sözleşmesi’nde “ırk” kelimesinin irdelenmediği, tanımlanmadığı gö-

rülmektedir. 1965 tarihli Her Türlü Irk Ayrımcılığının Ortadan Kaldı-

rılmasına İlişkin Sözleşmesi’nin ilk maddesinde “ırk, renk, soy ya da

ulusal ya da etnik kökene” dayandırılarak anlaşılmaktadır

. Herhangi

bir ırka dayanma durumu, mülteci statüsü kazanmak için yeterli ol-

mamaktadır. Irk unsuru tanımdaki diğer unsurlarla birlikte veya on-

larsız olabilmesiyle belirli bir baskı ve zulümle bir araya geldiğinde

statü kazandırabilmektedir.

Sığınma anlayışının en temelinde bulunan tarihin en başlangıcın-

dan itibaren ilticaya sebep olan unsur din sebebiyle yapılan zulümdür.

1951 Sözleşmesinin ortaya çıktığı süreç dine ve inançlar temelli zulüm

ve baskının yoğunlaştığı İkinci Dünya Savaşı sonrası olmuştur. Bu se-

beple bu unsur o dönem itibariyle oldukça etkin bir unsur olmuştur.

Çiçekli,Bülent,

Uluslararası Hukukta Mülteciler ve Sığınmacılar

, Seçkin Yayınları,

Ankara2009, s. 52.

Türkiye Temsilciliği, BMMYK, s. 237.