Sayi126

Fransa’da Din ve Vicdan Hürriyeti Bağlamında Dini Sembollerin Kullanımı

D. DİNİ ÖĞRETİM VE EĞİTİM ÖZGÜRLÜĞÜ

Din ve vicdan özgürlüğünün unsurlarından birisi de din eğitimi

hakkıdır.

İnanma, dinin gereklerini yerine getirme, dini inançlarını

yayma (tebliğ-telkin) gibi özgürlüklerin yanında, bu hürriyetin bir ge-

reği de din eğitim ve öğretimidir.

Öğretim ve eğitim özgürlüğü, kamu okulları ile birlikte, dini yönü

ağırlıklı olanlar da dâhil olmak üzere her türlü özel eğitimkurumunun

kurulup faaliyet göstermesine imkân tanınmasını gerektirir. AİHM,

Sözleşme’nin 9. maddesinde yer alan

“öğretim”

kelimesinin anlamının

okullardaki dini eğitim faaliyetinden daha geniş olması gerektiğine

karar vermiştir.

Eğitim ve öğrenim hakkına daha açık bir şekilde Sözleşmenin 1

No’lu Ek Protokolü’nün 2. maddesinde yer verilmiştir. Maddede; “

hiç

kimse eğitim hakkından yoksun bırakılamaz. Devlet, eğitim ve öğretim alanın-

da yükleneceği görevlerin yerine getirilmesinde, ana ve babanın bu eğitim ve

öğretimin kendi dinî ve felsefî inançlarına göre yapılmasını sağlama haklarına

saygı gösterir.

” denilmiştir.

Madde de birbirleriyle bağlantılı, biri diğerinin vazgeçilmezi olan

iki hak düzenlenmiştir. Birisi eğitim ve öğrenim hakkı, diğeri de eği-

tim hakkından faydalananlara bu hakkın sunulmasında dinî ve felsefî

inançlarına saygı gösterilmesinin gerekliliğidir.

Devlet din eğitimi

konusunda ailenin tercihine saygı göstermelidir. Bu nedenle aile ço-

cuğunu din eğitimine katılmaktan alıkoyabileceği gibi istediği dinin

eğitimini aldırma hakkına da sahiptir.

Buna karşın ebeveynin dini

veya felsefi kanaatleriyle bağdaşmayan bir din eğitimi ve öğretiminin

yaptırılması din ve vicdan özgürlüğüne aykırıdır.

Chris Sidoti, Article 18 Freedom of Religion and Belief, Human Rights and Equal

Opportunity Commission, Canberra 1998, s. 15.

Küçük, Çerçeve, s. 62.

İnsan Hakları, Başbakanlık İnsan Hakları Başkanlığı Yayını, Ankara 2006, s. 62.

Ahmet Ziya Çalışkan,“Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Kararlarında Eğitim ve

Öğrenim Hakkı”,

EÜHFD

, C. XI, S. 3–4, Erzincan 2007, s. 295.

Durmuş Tezcan ve Mustafa Ruhan Erdem ve Oğuz Sancakdar ve Rifat Murat

Önok, İnsan Hakları El Kitabı, Seçkin Yayıncılık, Ankara 2010, s. 354.

İbrahim Turan,“Ulusal ve Uluslararası Hukuk Açısından Türkiye’de Din Eğitimi-

nin Yasal Dayanakları”

Ondokuz Mayıs Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi,

S.32,

Samsun 2012, s.82.