Sayi126

Fransa’da Din ve Vicdan Hürriyeti Bağlamında Dini Sembollerin Kullanımı

şekli değil maddi içerik yönünden de yorumlanmıştır. Terimin kapsa-

mına yasalardan daha alt düzeydeki kararnameler ve parlamentonun

yetkilendirdiği mesleki düzenleme organlarınca alınan kural içerikli

önlemleri de kapsayan yazılı ve yazılı olmayan kurallar bütünü gir-

mektedir.

C. SINIRLAMANIN MEŞRU BİR AMACI OLMASI

Sözleşme’nin 9.maddesinin 2.fıkrasına göre, din ve vicdan özgür-

lüğü ancak

“kamu güvenliğinin, kamu düzenin, genel sağlığın veya ahlakın,

ya da başkalarının hak ve özgürlüklerinin korunması için

demokratik bir top-

lumda zorunlu olması”

halinde sınırlandırılabilir ve devletler bir özgür-

lüğün sınırlanması sonucunu doğuran tasarrufun her hangi bir amaç

nedeniyle meşru olduğunu ileri süremezler.

Devletler, din ve vicdan hürriyetini sınırlayan tasarruflarının 9.

maddenin 2. fıkrasında belirtilen meşru amaçlardan birisini elde et-

mek için gerçekleştirildiğini ispatla yükümlüdür. Bu nedenle, din ve

vicdan hürriyeti ancak bu özgürlüğü güvence altına alan madde met-

ninde belirtilen sınırlı sayıdaki meşru amaca dayalı olarak sınırlana-

bilir.

lanabilir nitelikteki hukuk kurallarının koşulları hakkında bilgi sahibi olabilmeli-

dir. İkinci olarak, bir hukuk kuralı, vatandaşa davranışlarını düzenleme olanağı

vermeye yetecek kesinlikte formüle edilmediği müddetçe “yasa” olarak nitelen-

dirilemez vatandaş, gerekirse uzman yardımı ile-, mevcut koşulların elverdiği

ölçüde, belli bir davranışın neden olacağı sonuçları önceden kestirebilmelidir.”

AİHM Sunday Times/İngiltere kararı, 30 Eur.Ct.H.R. (Ser.A) (1979). http://hu-

doc.echr.coe.int/sites/tur/Pages/search.aspx#{“fulltext”:[“.8691/79”],”docume

ntcollectionid2”:[“GRANDCHAMBER”,”CHAMBER”,”DECCOMMISSION”],”it

emid”:[“001-57532”] }, (Erişim) 22.3.2016.

“…Bu terime hem yasalardan daha alt dereceli olarak çıkartılan mevzuat ve ken-

dilerine parlamento tarafından verilen bağımsız kural koyma yetkisi çerçevesinde

düzenleyici işlem yapma yetkisini haiz meslek kuruluşları tarafından yapılmış

düzenleyici işlemleri içeren “yazılı hukuk”, hem de yazıl olmayan hukuk dahil-

dir. ‘Yasa’ terimi hem yasayı hem de yargıç yapımı hukuku/içtihat hukuku (jud-

ge-made law) kapsar şekilde anlaşılmalıdır.” Leyla Şahin / Türkiye, B.N.44774/98

para.88

{“fulltext”:[“44

774/98”],”documentcollectionid2”:[“GRANDCHAMBER”,”CHAMBER”,”DEC

COMMISSION”],”itemid”:[“001-70956”]}, (Erişim) 23.3.2016; Osman Doğru ve

Atilla Nalbant, İnsan Hakları Avrupa Sözleşmesi Açıklama ve Önemli Kararlar,

Pozitif Matbaa, Ankara 2013, s. 137-138.

İbrahim Ö. Kaboğlu, Özgürlükler Hukuku, Ankara 1993, s. 188, (“Özgürlükler”).

Mehmet Semih Gemalmaz, Ulusalüstü İnsan Hakları Hukukunun Genel Teorisi-

ne Giriş, 4.Baskı, Beta Yayınları, İstanbul 2003, s. 759, (“Teori”); Doğru ve Nalbant,