TBB Dergisi 100. Sayı

101 / 477

Kuzey Kıbrıs (KKTC) Merkezi Cezaevi Üzerinde Yapılan Alan Çalışmasından ... 100
KKTC Ceza Yasası m. 29’a göre, ömür boyu veya başka herhangi
bir süre için hapis cezası ile cezalandırılabilen bir kişi, daha kısa süreli
bir hapis cezasına mahkûm edilebilir veya böyle bir kişiyi yargılayan
Mahkeme, hapis cezası yerine, vermeye yetkili olduğu para cezası
miktarını aşmayan bir para cezası verebilir.14
Cezanın infazı gerçekleşinceye kadar failin elde tutulmasını sağ-
layan bir araç olarak yararlanılan hapsetme, XVIII. yüzyıldan itibaren
bağımsız bir ceza türü haline gelmiştir. Öyle ki günümüzde dünya
ölçeğinde önemli sayıda insanı etkilemektedir.15 Bu gelişmeler, hu-
kukçuların olduğu kadar sosyologların ve kriminologların da dikka-
tini cezaevleri ve hapis cezası üzerinde yoğunlaştırmıştır. Temel ceza
türü olması, hapis cezasının yaygınlaşmasını olduğu kadar tartışmalı
hale gelmesini de tahrik etmiştir. Hapis cezasının infaz biçimi ve ceza-
evinde tutma süreleri üzerinde uzlaşma sağlanmış değildir.16 Özellikle
suçu önlemede hapis cezasına başvurmanın ne ölçüde işlevsel ve meş-
ru olduğu sorularına yanıt aranmaktadır. Suçu önleme aracı olarak
başvurulan fiziken hapsetmenin, suçu sadece geciktirdiği düşünülür-
se, suça yol açan etkenlerin tespiti ve ortadan kaldırılması daha önemli
hale gelmektedir.
Suç olgusu, toplumsal düzeni, rahatı ve dirliği tehdit etmek nokta-
sında etkili olabilmektedir. Suç, maddi zararların yanında, toplumsal
sarsıntıya, korku ve güvensizliğe de yol açmaktadır. Suç işlenmesi ile
oluşan toplumsal güvensizlik ortamı halkın birbirine yabancılaşma-
14 (12 Eylül 2011)
15 Önleyici hapis ve hapis cezası hakkında bkz. Durkheim, 133 vd.; Karakaş Doğan,
99 vd.
16 Ülkelerin yasal düzenlemelerinin farklı olması, bazen aynı suça karşılık faille-
rin birbirinden farklı süreler cezaevinde kalmasına yol açabilmektedir., “Türk
Ceza Hukukunda Cezaların İçtimaı Kurumunun Düzenlemesi Gerektiği Üzerine”,
Ankara Barosu Dergisi, Yıl:69, S:2011/3, Ankara 2001, 85 vd.; Hapis cezası-
na seçenekler arayışında süreç devam etmektedir., Öznur Sevdiren, Alterna-
tives to Imprisonment in England and Wales, Germany and Turkey, Springer
Heidelberg Dordrecht London New York, 2011,
books?id=gGhVyCKw_I8C&printsec=frontcover&dq=%C3%B6znur+sevdiren
&hl=tr&sa=X&ei=OyXzToLjMu6Q4gSqksiNCA&ved=0CC0Q6AEwAA#v=one
page&q=%C3%B6znur%20sevdiren&f=false (22 Aralık 2011); 2005 Yılı itibari ile
Avrupa Konseyine üye 46 ülkenin neredeyse tamamı, çalışma cezasını bir şekilde
bir cezai yaptırım çeşidi olarak kabul etmiştir., Anton M. Van Kalmthout, “Kamu
Yararına Çalışmadan ‘Toplumsal Yaptırımlara’: Karşılaştırmalı Bir Bakış Açısı” (Çev.
Burhan Alıcı), Küresel Bakış, Y:2011, C:1, S:1, 6,
article-fulltext?id=15816&part=1 (26 Aralık 2011)