100 / 477
TBB Dergisi 2012 (100)
Fatma KARAKAŞ DOĞAN
99
Sosyologlar cezanın, suçun toplum hayatında yarattığı tepkiye
karşılık olarak, toplum tarafından belirlenen bir bedel olduğunu sa-
vunmaktadır. Buna karşılık filozoflar cezanın koruduğu hukuksal de-
ğeri ön planda tutmaktadırlar.
5
Ceza hukukunda ceza, suç karşılığında
devlet tarafından uygulanan yaptırım olarak tanımlanmaktadır.
6
Ceza
faile uygulanır ve onun özgürlüğü veya malvarlığı değerleri üzerinde
bazı kısıtlamalara yol açar.
7
Suçluya bir kötülük olarak yüklenen ceza
ile ileride yeniden suç işlenmesinin engellenmesi amaçlanır.
8
İnsanlık tarihi boyunca suçlar olduğu kadar cezalar da tür ve şid-
det yönünden değişikliğe uğramıştır.
9
Ölüm cezasının kaldırılması ile
birlikte, bedensel cezanın izleri, yaptırım türü olarak ceza hukukun-
dan çıkartılmıştır. Bu gelişme ile hapis cezası, cezalar sisteminin belke-
miği halini almıştır.
10
Uygar toplumlarda hapis cezası ile birlikte kabul
edilen diğer temel ceza türü, para cezasıdır.
11
Çalışmamızın yapıldığı Kuzey Kıbrıs (KKTC/TRNC)’da çağdaş
hukuk sistemlerine paralel olarak hapis ve para cezası temel ceza hu-
kuku yaptırımları olarak benimsenmiştir. KKTC Ceza Yasası m. 26’ya
göre, mahkemeler suç karşılığında, ölüm; hapislik; para cezası; tazmi-
nat ödenmesi; sulh ve sukunu koruma ve iyi ahlak sahibi olma veya
yargılama sırasında mahkemede hazır bulunmak için kefalet veya
nakdi teminat yatırma; gözetim altında bulundurma cezalarını vere-
bilirler.
12
KKTC’de ölüm cezası 1985 yılında yapılan değişiklik ile bazı
suçlar dışında kaldırılmıştır.
13
Çalışmamızı yürüttüğümüz dönemde
cezaevinde bulunup da ölüm cezası almış hükümlü bulunmamaktaydı.
5
Çalık, 3-4.
6
Centel/Zafer/Çakmut, 523.
7
Mahmut Koca/İlhan Üzülmez, Türk Ceza Hukuku Genel Hükümler, Ankara
2009, 471.
8
Sulhi Dönmezer,
“Suç Siyaseti”
, İÜHFM, C:LII, S:1-4, İstanbul 1987, 1.
9
“Cemiyet ne kadar az gelişmişse ve merkezi iktidar ne kadar mutlak bir karakterde ise ce-
zanın şiddeti o kadar yüksek olur.”,
Emile Durkheim,
“Ceza Evriminin İki Kanunu(1)”
(çev.Hamide Topçu), Ankara Üniversitesi 40.Yıl Armağanı, Ankara 1966, 117, 143;
Ceza Hukuku Genel Hükümler, İstanbul 2011, 445
10
Fatma Karakaş Doğan, Cezanın Amacı ve Hapis Cezası, İstanbul, 2010, 151.
11
Koca/Üzülmez, 475.
12
http://www.mahkemeler.net/birlestirilmis/f_154.doc(12 Eylül 2011)
13
1975 Anayasası’na göre 1985 Anayasası, temel hak ve özgürlükleri daha ayrıntılı
korumaktadır. Teammüden adam öldürme suçu için idam cezası, geçici m.13 ile kal-
dırılmıştır. Madde 15’e göre, idam cezası sadece savaş halinde vatana ihanet, dev-
letlerarası hukuka göre korsanlık ve tedhiş suçları için uygulanabilir. İdam cezası,
Yasama Meclisinin kararı olmadan icra edilemez.,
http://www.trncinfo.com/tanit-ma/tr/index.asp?sayfa=cms&dmid=0&cmsid=186&ssid=42642686 (12 Eylül 2011)