105 / 477
Kuzey Kıbrıs (KKTC) Merkezi Cezaevi Üzerinde Yapılan Alan Çalışmasından ...
104
Ankette yer verilen 68 soru üç farklı bağlam düşünülerek hazırlan-
mıştır. İlk 34 soru, hükümlü ve tutukluların yaş, cinsiyet, cezaevinde
bulunma süresi, eğitim düzeyi, mesleği, medeni hali, varsa geçmiş ya-
şama dair olumsuz deneyimleri, KKTC ülkesi ile bağları, sosyal çev-
resi, sosyal statüsü, gelir durumu, alkol ve sigara kullanma sıklığını
anlamaya yöneliktir.
35-55 arasındaki sorular, hükümlü ve tutukluların, cezaevi veya
cezaevinde kalma süresi ile yeniden suç işleme veya suç işlemekten
caydırma arasında bir bağ olup olmadığı konusundaki görüşlerini an-
lamaya yöneliktir. Cezaevinde kalmanın veya kalınan sürenin uzun
veya kısa oluşunun toplumsal yaşama yeniden uyumu nasıl etkiledi-
ği, güçleştirip güçleştirmediği anlaşılmak istenmiştir. Böylelikle hapis
cezasının doğrudan etkilerinin yanında, dolaylı olarak tutuklu ve hü-
kümlülerde yarattığı olumlu veya olumsuz izleri tespit etmek amaç-
lanmıştır.
Çalışmanın bağlamı suçla mücadele olmakla birlikte, aynı zaman-
da suç faillerinin mağdurlar hakkındaki düşünce ve duygularını anla-
ma olanağı olarak düşünülmüştür. Bu amaçla, 56-68 arasındaki soru-
lar yöneltilerek faillerin suç mağduruna ve suçtan doğan zarara bakış
açısı anlaşılmak istenmiş, mağdur ile fail arasındaki ilişkinin, faili ye-
niden suç işlemekten caydırmada nasıl kullanılabileceği öğrenilmek
istenmiştir. Böylece son yıllarda ceza hukukunda tartışılan onarıcı
adalet düşüncesine ilişkin veri toplanmıştır.
Soruların ve seçenek olabilecek yanıtların hazırlanmasında tutuk-
lu ve hükümlüleri incitecek yahut kendilerinde, bir kategori olarak sta-
tülerinden kaynaklı ayrımcılığa uğrama duygusu yaratacak her türlü
ibareden kaçınılmıştır. Suç işleme nedenlerini anlamaya yönelik soru
ve seçeneklerin düzenlenmesinde dahi belirli grup davranış ve kişisel
geçmişlerin mutlaka kriminal özellik taşıdığı
27
ve suça zemin hazırla-
dığı ön yargısının etkisinde kalmaktan kaçınılmıştır. Suçun bir ya da
birkaç nedenle değil yaşam boyu örülen çok sayıda bileşenin etkisi ile
27
İlk suç teorilerinde suçlu davranışın nedenleri bireysel farklılıklarda aranmış, suç-
lunun diğer insanlardan farklı olduğuna inanılmıştır. Hatta suçun biyolojik ya da
psikolojik yozlaşmanın bir ürünü olduğu savunulmuştur. Tarihi gelişim içinde
bu görüşler taraftar kaybetmiş, suçluluğa toplumsal koşulların neden olduğu sa-
vunulmaya ve suçlu yaşadığı toplumla birlikte ele alınmaya başlanmıştır., Füsun
Sokullu Akıncı, Kriminoloji, İstanbul 2007, 148.