TBB Dergisi 100. Sayı

TBB Dergisi 2012 (100)

Abdullah KARABOYACI

227

AYM Kararı’nda belirtildiği üzere genel, objektif ve adil kurallar içer-

mesi gereken kanunların; kamu yararının sağlanmasını amaç edinme-

si, hakkaniyet ölçütlerini gözetmesi ve kazanılmış hakları ihlal etme-

mesi hukuk devleti olmanın gereğidir.

Bu kapsamda kanun koyucu kamu yararını gerçekleştirmek ga-

yesiyle mevcut kuralları günün değişen koşullarına göre değiştirebilir

veya kaldırabilir. Buna göre yeni düzenlemeler tüm olay ve kişileri

kapsayacak şekilde uygulanır. Ancak kimi durumlarda getirilen dü-

zenlemelerin yürürlük tarihleri ileriki bir tarih olarak belirlenebildiği

gibi kimi durumlarda da geçici maddeler yoluyla kazanılmış hakların/

hukuki güvenlik ilkesinin dikkate alınması söz konusu olabilmektedir.

AYM, 12/12/1989 tarih, 1989/11 esas ve 1989/48 karar numaralı

kararında

yapılan yeni düzenlemenin devam etmekte olan işlemle-

re etkisini şu şekilde açıklamıştır:

“Temelde aslî bir yetkiye dayanılarak

yürürlüğe konulan yasa ile bağlı bir yetkiyle çıkarılan tüzük, yönetmelik, ka-

rarname gibi yürütmenin genel düzenleyici işlemlerini içeren kural işlemler,

nesnel ve genel hukuksal durumlar yaratırken düzenledikleri konularda statü

oluştururlar. Kişilerin bu statülere alınmaları özel ve kişisel bir işlemle (şart

işlemle) olanaklıdır. Nesnel ve genel hukuksal durumun bu şart işlemle özel

hukuksal duruma dönüşmesi kazanılmış hak yönünden yeterli değildir. Ni-

tekim bir kişinin memur ya da emeklilik statüsüne sokulması, bu statüde hiç

bir halde değişiklik yapılmayacağı anlamına gelmez. Kural işlemler her za-

man değiştirilebilir ya da yargı organları tarafından Anayasa’ya veya yasaya

aykırı görülerek iptal edilebilir. Kural işlemin değişmesi ya da ortadan kaldı-

rılması, ona bağlı kişi ile ilgili şart işlemi de etkiler. Bu durumda ilerisi için

kazanılmış haktan söz edilemez. Ancak kişi, yeni kural tasarrufa göre oluşan

statüde yerini alır. Kazanılmış hak, kişinin bulunduğu statüden doğan (maaş

gibi), tahakkuk etmiş ve kendisi yönünden kesinleşmiş, kişisel alacak niteliği-

ne dönüşmüş haklar için söz konusudur.”

AYM’nin 28/09/1988 tarih, 1988/12 esas ve 1988/32 karar numa-

ralı kararındaki

“Öbür yandan, Kanun Koyucunun bir kamu hizmetinde

anayasa.gov.tr, (Erişim Tarihi: 19/10/2011)

AYM’nin 12/12/1989 tarih, 1989/11 esas ve 1989/48 karar numaralı kararı, www.

anayasa.gov.tr, (Erişim Tarihi: 19/10/2011)

AYM’nin 28/09/1988 tarih, 1988/12 esas ve 1988/32 karar numaralı kararı, www.

anayasa.gov.tr, (Erişim Tarihi: 19/10/2011)