TBB Dergisi 101. Sayı

Adalet ve İçişleri Bakanlıklarının Kurumsal Etkinliğe Kavuşturulabilmesi için Öneriler

376

10- Adli İşler Bakanlığı bünyesinde kurulması gereken bir diğer

genel müdürlük Rehabilitasyon Genel Müdürlüğü olmalıdır. Reha-

bilitasyon Genel Müdürlüğü; cezası ertelenen ile şartla salıverilen

mahkûmlar üzerinde gözetim ve denetimle ilgili işleri yapmalı, ce-

zaevi yerine bir kuruma yerleştirilen kişilerin çevreye uyumunun ön

hazırlık işleri ile erken salıverilen kişilerin çevresel uyumlarına yar-

dımcı olmalı ve cezasını çeken mahkumların acil

“iyileştirme”

(rehabili-

tasyon) gereksinimlerini karşılamakla görevli kılınmalıdır. Bunun ya-

nında Genel Müdürlük, mahkûmlara özel af çıkarılması konusundaki

işleri yapmakla görevlendirilmeli ve söz konusu genel müdürlük suç

önleme kampanyası ve diğer faaliyetleri de düzenlemelidir.

3.7.2005 tarih ve 5402 sayılı Denetimli Serbestlik ve Yardım Mer-

kezleri ile Koruma Kurulları Kanunu ile kurulan Denetimli Serbest-

lik ve Yardım Hizmetlerinden Sorumlu Daire Başkanlığı ile Denetimli

Serbestlik ve Yardım Merkezleri ile Koruma Kurullarının kaldırılarak

Adli İşler Bakanlığının ilgili kuruluşu olarak Japonya’da olduğu gibi

Suçluları Rehabilitasyon Özeksel (Merkezi) Komisyonu da kurulmalı-

dır. Komisyonun görevi; özel af, cezanın hafifletilmesi, cezanın çekti-

rilmesinden vazgeçilmesi, belirli kişilerin haklarının iade edilmesi ko-

nularında Adli İşler Bakanlığına görüş vermeli, Adli İşler Bakanlığının

taşra örgütü olarak kurulması gereken erteleme ve koşulla salıverilme

bürolarının verdiği kararları gözden geçirme yetkisiyle donatılmalı-

dır. Söz konusu komisyon; Adli İşler Bakanlığı tarafından önerilecek

ve Türkiye Büyük Millet Meclisi tarafından onanacak beş üyeden oluş-

malı ve kararlarını oy çokluğu ile almalıdır. Komisyonun üyelerinin

siyasal tarafsızlığını sağlamak için en fazla üçü daha önce aynı siyasi

partiye üye olabilmelidir. Bununla birlikte, Komisyon bağımsız bir şe-

kilde görev yapmalı ve Adli İşler Bakanlığına serbest bir şekilde tavsi-

yeler önerebilmeli ve kararlarını kolaylıkla iletebilmelidir.

11- Başbakanlığa bağlı olan İnsan Hakları Başkanlığı kaldırılarak,

Adli İşler Bakanlığı bünyesinde İnsan Hakları Genel Müdürlüğü kurul-

malıdır. İnsan Hakları Genel Müdürlüğünün Adalet Bakanlığı bünye-

sinde kurulmasının birçok haklı nedeni bulunmaktadır. Bunlardan iki-

Bkz. Organization of The Government of Japan, s. 52.

Bkz. Criminal Justice in Japan, Asia and Far East Institute for the Prevention of

Crime and the Treatment of Offenders (UNAFEI), Tokyo Tarihsiz, s. 10.