13 / 473
Ayırımcılık Suçu
12
Hukuki bir tanım yapmak gerekirse ayırımcılık, insanlara karşı
önyargı veya düşmanlık duyguları nedeniyle farklı davranmak ola-
rak değerlendirilebilir
2
. Bu kapsamda yapılan her ayırımcılık ahlak
dışı olmakla birlikte hukuka aykırı bir hareket olmayabilir
3
. Örneğin
bir kimse bazı ırktan kişileri veya dini inançtan olan kişileri eş olarak
seçmeyebilir. Çünkü bu gruplara karşı önyargısı olabilir. Burada ya-
pılan davranış da aslında ayrımcılıktır, ancak bu davranış ahlak dışı
olarak kabul edilebilirse de hukuka aykırı bir hareket olarak değer-
lendirilemez.
Ayrımcılık, kendi içerisinde doğrudan ayrımcılık ve dolaylı ay-
rımcılık olarak ikiye ayrılır. Doğrudan ayrımcılık, ayrımcılığın en basit
şeklidir. Bir kişinin diğer bir kişiye sahip olduğu koruma altında olan
temel özellikleri (cinsiyet, ırk, vs. gibi) nedeniyle daha az değerli gibi
davranmasıdır. Örneğin bir iş ilanında
“kütüphaneci aranıyor, kadınlar
başvuramaz”
yazması doğrudan ayrımcılık kapsamındadır
4
. Doğrudan
ayrımcılık, aynı veya benzer durumda olan kişiler arasında fark yara-
tılmasıdır
5
. Yukarıda verdiğimiz örnekte de görüldüğü üzere liyakat
özellikleri aynı olmakla birlikte sadece kadın olmak nedeniyle bireyle-
rin işe alınmaması doğrudan ayrımcılıktır. Eşitler arasında farklı mu-
amele yapılmaktadır.
Dolaylı ayrımcılık ise, doğrudan ayrımcılık ile izlenen amaca
farklı yollarla ulaşılmasıdır. Örneğin,
“kütüphaneci aranıyor, kadınlar
başvuramaz” ilanı doğrudan ayrımcılık oluştururken, “kütüphaneci aranı-
yor, başvuracak adayların 1. 80 ve üzeri olması gerekliliği bulunmaktadır”
denilerek kadınların fiziksel özellikleri nedeniyle bu işe alınmama-
ları mümkün hale getirilmektedir. Bu da doğrudan ulaşılmak iste-
nen amaca, dolaylı olarak ulaşmayı sağlar. Diğer bir ifade ile sadece
yasalarla ayrımcılık konusunda yasaklar düzenlemek yeterli değil-
2 Connoly Michael.,
Discrimination Law
, 1st. Ed., London Sweet & Maxwell Ltd.
2006, s. 1
3 Alexander
Larry.,
“What makes wrongful discrimination wrong? Biases, preferences,
sterotypes and proxies” University of Pennsylvania Law Review
, November 1992, vol.
141:149, s. 201
4 Connolly M.,
Discrimination Law
, s. 59
5 Karan Ulaş, Avrupa Birliği Ülkelerinde Ayrımcılık Yasağı ve Eşitlik Kurumları, s.
9
http://ihop. org. tr/dosya/ab-kurumlar. pdf, erişim tarihi: 27. 04. 2012