TBB Dergisi 104. Sayı

Özel Yasama Yöntemi Olarak Temel Kanun

286

Maddelerin okunmamasının ve üzerinde ayrı ayrı görüşme açıl-

mamasının, demokratik katılımı ve meclis iradesinin sağlıklı biçimde

oluşmasını engelleyeceğine dair iptal davasında ileri sürülen görüş-

lere katılmıyoruz. Zira maddelerin her birinin okunması, Genel Ku-

rulun meşgul edilerek çalışma süresinin uzamasına ve görüşülmekte

olan konunun geç sonuçlandırılmasına neden olmaktadır. Ayrıca her

madde üzerinde ayrı ayrı görüşme açılması, temel kanun uygulama-

sından beklenen yasama faaliyetlerinin hızlı ve etkin bir şekilde yerine

getirilmesi amacının gerçekleştirilmesi bir yana temel kanun olarak

görüşülen tasarı ve tekliflerin, neredeyse temel kanun olmayan tasarı

ve tekliflerin görüşülme süresiyle hemen hemen aynı zamanın harcan-

masına neden olacaktır. Zira her madde üzerinde ayrı ayrı görüşme

açılması ve her birinin okunması durumunda İçtüzüğün 81. madde-

sinde belirtilen usullerin uygulanması suretiyle temel kanun kapsa-

mında yer almayan tasarı ve tekliflerinin görüşme zamanına ek olarak

ayrıca bölümler üzerinde de görüşme açılması suretiyle bu kapsamda

yer almayan tasarı ve tekliflere harcanan zamanla neredeyse aynı za-

man harcanmış olacaktır. Bu nedenlerle Anayasa Mahkemesinin ret

kararını yerinde görmekteyiz.

Anayasa Mahkemesinin iptal gerekçeleri dikkate alınarak İçtüzü-

ğün 91. maddesinde 855 sayılı Kararla değişiklik yapılmıştır. Bu deği-

şiklikle bölümlerin maddeler okunmaksızın maddenin görüşülmesin-

deki usule göre ayrı ayrı görüşüleceği ve bölümdeki maddelerin ayrı

ayrı oylanacağı düzenlenmiştir. Bu düzenleme hâlihazırda mevcudi-

yetini devam ettirmektedir

Bölümlerdeki maddelerle ilgili görüşme yapılmaması yönteminin Anayasaya ay-

kırı olduğundan bahisle açılan iptal davasında Anayasa Mahkemesi, maddeler

üzerinde görüşme açılmaksızın sadece ayrı ayrı oya sunulmasında aşağıdaki ge-

rekçelerle ret kararı vermiştir. (Bkz. Anayasa Mahkemesi, T. 26.10.2005, 2005/74

E, 2005/73 K)

“Dava konusu düzenlemede de anılan kararın gereğinin yerine getirilmesi amaçlanmış

ve bölümler halinde oylama yerine maddeleri esas alan bir usul benimsenmiştir. Böylece,

yasama organı üyelerinin bölüm içindeki maddelere ilişkin ayrı ayrı oy kullanmaları sağ-

lanmış, demokratik bir yöntemle yasama görevine katılım gerçekleştirilmiştir.

Maddelerin ayrı ayrı oylanmasına karşın okunmamasında ise, demokratik ilkelerle çelişir

bir yön yoktur. Çünkü özel görüşme yönteminde, zamanın ekonomik kullanımı için, bilgi-

ye önceden ulaşım olanağı bulunan durumlarda yinelemelerden kaçınılması, başvurulabi-

lecek çözümlerdendir.”