283 / 441
Özel Yasama Yöntemi Olarak Temel Kanun
282
bakımından herhangi bir sınırlamanın söz konusu olmadığı komisyon
aşamasında da özel yasama yöntemlerinin uygulanması gerektiğini
ileri sürenler bulunmaktadır
33
. Ancak İçtüzükte komisyon görüşme-
leri sırasında konuşma süresi ve önerge sayısı açısından herhangi bir
sınırlama olmamasının İçtüzük Koyucunun komisyon görüşmelerine
atfettiği önemin özel bir göstergesi olduğu kanaatindeyiz. Milletvekil-
lerinin ve Bakanlar Kurulu üyelerinin komisyonlarda söz alabileceği-
ne, her milletvekilinin üyesi olmadığı bir komisyonun belgelerini gö-
rüp okuyabileceğine dair hüküm (İçtüzük m. 31/2) ve komisyonların
fikirlerini almak üzere uzmanlar çağırabileceğine dair hüküm (İçtüzük
m. 30/2),komisyon görüşmeleri sırasında tüm görüşlerin ileri sürüle-
bilmesi suretiyle demokratik katılımın sağlanması ve meclis iradesinin
sağlıklı biçimde oluşturulabilmesi amacına hizmet etmektedir
34
.
c. Bölümler Üzerinde Soru Cevap Süresinin
On Beş Dakika Olması
Temel kanunların bölümleri üzerindeki soru ve cevap süresi
on beş dakikadır. Bölümler üzerindeki soru ve cevap süresinin on
33
Volkan
HAS
, Türk Parlamento Hukukunun Kaynakları ve Türkiye Büyük Millet
Meclisi’nin Çalışma Düzeni, Adalet Yayınevi, Ankara, 209, s. 278.
34
İYİMAYA, yasama faaliyetlerinin değerlendirilmesi ve inşası görevinin komisyon
aşamasına aktarılması gerekliliğini “Hukuk, komisyonda; siyaset genel kurulda,
yapılır” paradigması ile izah etmektedir. Dolaysıyla söz konusu paradigma komis-
yon görüşmelerinde özel yasama yönteminin uygulanmasına imkân vermemek-
tedir. Bkz. Ahmet İYİMAYA
, “Siyaset Kurumunun Ortak Günahı: Yasama Reformu”,
TBBD, 2011, Y, 23, S.93, s. 317. ARSEL’ de komisyonların kuruluş amacını, Türkiye
Büyük Millet Meclisinin kalabalık bir heyet olması nedeniyle hem çalışmalarını
etkinleştirebilmek hem de ihtisas bakımından çeşitli işleri hakkıyla başarabilmek
olarak belirtmektedir. Bkz. İlhan ARSEL, Türk Anayasasının Umumî Esasları K I S
I M : I Büyük Millet Meclisinin Kuruluş ve Vazifeleri, Ankara Üniversitesi Hukuk
Fakültesi Dergisi, Y. 1955, C. 12, S. 1, s. 55) Komisyon Raporunda da bu durum
aşağıdaki şekilde izah edilmektedir. Bkz. Anayasa Komisyonu Raporu, Sırasayısı.
161, s.2
“İçtüzüğün 91 inci maddesi ile ilgili olarak dikkat edilmesi gereken bir husus,
özel yasama yönteminin hiçbir şekilde komisyon aşamasını kapsamamasıdır. Ka-
nunların detaylı olarak tartışıldığı ve incelendiği, verilen değişiklik önergelerinin
değerlendirildiği ve tasarı ve teklif üzerinde tam tasarruf yetkisinin kullanıldığı
komisyon aşamasında herhangi bir sınırlama olmaması, zarar göreceği düşünülen
demokratik ilkeler açısından önemli bir güvence oluşturmaktadır.»
Ayrıca komisyonların yasama sürecindeki rolleri hakkında geniş bilgi için bkz.
Havvana YAPICI,
“Komisyonların Yasama Sürecindeki Rolleri Bağlamında Komisyon
Aşamasındaki Özel Yöntem ve Uygulamalar”
, Yasama Dergisi, 2007, S. 5, s. 57-81.