TBB Dergisi 104. Sayı

TBB Dergisi 2013 (104)

Taner GEÇMEZ

283

beş dakikayla sınırlı olması, yasama işlevinin yerine getirilmesini

engellediği ve demokratik hukuk devletine uygun düşmediğinden

bahisle iptal davası açılmıştır. Anayasa Mahkemesi bu davada, İçtü-

züğün 91. maddesinin amacının temel kanun kapsamında yer alan

tasarı ve tekliflerin Genel Kurulda görüşülmesinin hızlandırılması

olduğuna ve bu nedenle düzenlemenin makul ölçüleri aşmadığına

hükmetmiştir

. Bölümlerin görüşülmesi ile ilgili

“Bölümlerin görü-

şülmesinde ve önerge sayısı ile işlemlerinde, madde hakkındaki hükümler

uygulanır.”

teklif metnindeki hüküm, Genel Kurulda verilen öner-

ge ile bölümler üzerindeki soru ve cevap süresinin on beş dakika

olarak uygulanacağı şeklinde değiştirilmiştir. Soru ve cevap süresi

açısından 81. maddedeki soru ve cevap süresinden ayrıksı bir süre

öngörülmesinin doğru olmadığı kanaatindeyiz. Zira temel kanun

uygulamasının amacı yasama faaliyetlerinin hızlı ve etkin bir bi-

çimde yerine getirilmesidir. Uygulamada soru ve cevap işleminin

görüşülen konudan ziyade güncel veya tartışmalı konular üzerin-

de yapıldığı gerçeği de göz önünde bulundurulduğunda bölümler

üzerindeki soru ve cevap süresinin on dakikayla sınırlanması makul

sınırları aşmayacaktır.

d. Maddelerin Okunmaması

Tasarı veya teklifler temel kanun olarak görüşülürken Genel

Kurulda maddeler okunmamaktadır. Temel kanun uygulamasının

yöneldiği amaç göz önünde bulundurulduğunda maddelerin okun-

ması, ilgili tasarı ve teklifin çok sayıda veya çok kapsamlı maddeler-

den oluştuğu durumlarda ciddi zaman kayıplarına neden olmakta-

dır. Anayasa Mahkemesi, maddelerin ayrı ayrı oylanmasına rağmen

okunmamasının zamanın ekonomik kullanımı açısından, bilgiye ön-

ceden ulaşım olanağı bulunulan durumlarda yinelemelerden kaçınıl-

ması gerekçesiyle demokratik ilkelerle çelişmediğine hükmetmiştir

Yasama faaliyetlerinin hızlı ve etkin bir biçimde gerçekleştirilmesi,

temel ilke olduğuna göre bu ilkenin sadece temel kanun kapsamında

değerlendirilen tasarı ve tekliflerle sınırlı olmaması gerekir. Bu ne-

denle bilgiye önceden ulaşma olanağı bulunan durumlarda yineleme-

Anayasa Mahkemesi, T. 26.10.2005, 2005/74 E, 2005/73 K