282 / 441
TBB Dergisi 2013 (104)
Taner GEÇMEZ
281
nır. Bu bağlamda 91. maddede belirtilen, otuzar maddeden fazla ol-
mamak kaydıyla bölümler hâlinde görüşme, soru ve cevap süresinin
on beş dakika ile sınırlı olması, maddelerin okunmaması, her madde
üzerinde iki önerge verilebilmesi ve bölümlerin ayrı ayrı oylanması
hususları dışında kalan hususlarda genel hükümler uygulanır.
b. Bölümlerin En Fazla Otuz Maddeden Oluşması
Tasarı ve tekliflerin Genel Kurulda temel kanun olarak bölümler
hâlinde görüşülmesine ve her bölümün en çok otuz maddeyi geçme-
mek kaydıyla hangi maddelerden oluşacağına karar verilebilir.
Otuz maddelik bölümler hâlinde görüşmenin yasama faaliyetle-
rine demokratik katılımı ve meclis iradesinin sağlıklı biçimde yansı-
masını engelleyeceği ileri sürülmüştür. Ancak görüşmelerin madde
temelinde yapılması ve maddeler üzerinde milletvekilleri tarafından
(her siyasi parti grubuna mensup milletvekillerinin birer önerge verme
hakkının saklı kalması kaydıyla) Anayasaya aykırılık önergeleri dâhil
her madde üzerinde iki önerge verilebilmesi, ileri sürülen düşüncelerin
pratikte hayat bulmadığını göstermektedir. Zira milletvekillerinin bö-
lüm içindeki maddelere ilişkin ayrı ayrı oy kullanabilmeleri, demokra-
tik yöntemle yasama faaliyetlerine katılımlarını sağlamaktadır
32
.
Temel kanun uygulamasının kapsamlı tasarı ve tekliflerin daha
hızlı ve etkin bir şekilde kanunlaştırılması amacıyla kabul edilme-
si nedeniyle, özel yasama yönteminin salt Genel Kurul aşamasını
kapsamaması gerektiği ve bu nedenle konuşma süresi ve önerge sayısı
32
Nitekim otuz maddelik bölümler için maddelerin görüşülmesindeki yöntem uy-
gulanacak olsa da bu yöntemin uygulanması hâlinde kısıtlı süre nedeniyle gö-
rüşmelere demokratik katılımın engelleneceğinden ve meclis iradesinin sağlıklı
biçimde yansımayacağından bahisle iptal davası açılmış ve Anayasa Mahkeme-
si verdiği kararda, davaya konu düzenlemede bölümler hâlinde oylama yerine
maddeleri esas alan bir usulün benimsenerek milletvekillerinin bölüm içindeki
maddelere ilişkin ayrı ayrı oy kullanmalarının sağlanması suretiyle demokratik
yöntemle yasama faaliyetlerine katılımların gerçekleştirildiğine ve maddelerin
ayrı ayrı oylanmasına karşın okunmamasında demokratik ilkelerle çelişir bir yön
bulunmadığına hükmetmiştir. Ayrıca bölümler üzerindeki görüşmeler sırasında
milletvekillerinin maddeler üzerinde görüşlerini açıklamalarına bir engel bu-
lunmadığı gerekçesiyle otuz maddelik bölümler hâlinde görüşme yapılmasının
Anayasaya aykırılık teşkil etmediğine hükmetmiştir. Bkz. Anayasa Mahkemesi,
T. 26.10.2005, 2005/74 E, 2005/73 K.