TBB Dergisi 105. Sayı

TBB Dergisi 2013 (105)

Yusuf Solmaz BALO

309

C. 13-15 Yaş Grubu Çocukların Durumu

Türk hukukunda cezai sorumluluğunun olup olmadığının tespi-

tine ihtiyaç bulunulan yaş grubu, suç tarihinde 12 yaşını doldurmuş

olup da 15 yaşını henüz doldurmamış olan (13-15 yaş grubu) çocuklar-

dır. Bu yaş grubunda bulunan çocukların cezai sorumluluğunun varlı-

ğı veya yokluğu askıdadır. 13-15 yaş grubunda yer alan ve suç şüphesi

altında bulunan çocukların ceza hukuku karşısındaki sorumluluğu-

nun belirlenmesinde, gerçekleştirilen somut haksızlık göz önünde bu-

lundurulacaktır. Bu yaş grubu bakımından idrak ve irade kabiliyetinin

her somut olay bakımından ayrı tetkik edilmesi gereklidir.

Bunun belirlenmesinde, çocuk tarafından gerçekleştirilmiş olan

her somut olayın şartları göz önünde bulundurulacaktır

. Bu kapsam-

da çocuğun üzerine atılı suçun türü ve suçun işlendiği tarihteki yaşı

önem taşımaktadır ve belirleme buna göre yapılacaktır

. Yoksa soyut

ve genel anlamda sorumluluğun tespiti söz konusu değildir

. Ayrıca,

Özgenç, Türk Ceza Hukuku,s. 351.

13-15 yaş grubunda yer alan çocuk, bazen işlediği fiilin bir haksızlık teşkil et-

tiğinin idrakinde olmakla birlikte, bazı hallerde söz konusu fiili işlemekten

kendini alıkoyma kabiliyetine sahip olamamakta, belirli haksızlıklar açısından

davranışlarını yönlendirme yeteneği zayıflamakta veya tamamen ortadan kalk-

abilmektedir. Ayrıntılı bilgi için bkz. Özgenç, İzzet, “Kusur Yargısı ve Yaş Kü-

çüklüğü”, Fakultatis Decima Anniversaria, M.Ü. Hukuk Fakültesi 10. Yılı Adliye

ve Çocuk Suçluluğu Sempozyumu, Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayın

No : 441, s. 263.

Konuyla ilgili Temyiz Mahkemesi kararlarında, çoğun üzerine atılı eylemin ve

suç tarihinin belirtilmesi gerektiği, ayrıca, çocuğun fiilinin atılı suçun basit veya

nitelikli hallerinden hangisi olduğu belirtilmek suretiyle sosyal inceleme raporu-

nun alınması gerektiği belirtilmektedir. Yargıtay’ın örnek kararlarının bir kısmı

aşağıya alınmıştır:

“12 yaşını doldurmayan sanığın, suç tarihinde 5237 sayılı TCK’nın 31/2.madde ve

fıkrası kapsamında korku, kaygı veya panik yaratabilecek

tarzda silahla ateş etme

suçunun

hukuki anlam ve sonuçlarını algılama veya davranışlarını yönlendirme

yeteneğinin yeterince gelişip gelişmediği hususunda ceza sorumluluğunu kaldı-

racak bir durumun bulunup bulunmadığını uzman bilirkişiden alınacak rapor ile

saptanıp, sonucuna göre sanığın hukuki durumun tayin ve takdiri gerekirken,

nöroloji uzmanının meskun mahalde silah atma suçundan farik ve mümeyyiz ol-

duğunu belirtir raporuna dayanılarak yazılı biçimde eksik soruşturmayla hüküm

kurulması… (Yargıtay 8.CD 29.01.2008 günlü 2006/9207-2008/624).

“17.03.1991 doğumlu olup, suç tarihinde 15 yaşını bitirmemiş olan sanığın, 5237

sayılı TCY’nın 31/2 ve 5395 sayılı Çocuk Koruma Kanunu’nun 11.maddesi uya-

rınca, 03.10.2005 tarihinde işlediği hırsızlık suçunun hukuksal anlam ve sonuç-

larını algılayabilme ve davranışlarını yönlendirme yeteneğinin yeterince gelişip

gelişmediğine ilişkin rapor aldırılmadan, 19.03.2005 tarihinde işlenen otodan

hırsızlık suçuna ilişkin rapor ile yetinilerek, duruşmaya devamla yazılı biçimde

karar verilmesi…(Yargıtay 6.CD, 24.12.2008 günlü 2007/9239-2008/24329).