TBB Dergisi 105. Sayı

TBB Dergisi 2013 (105)

İmdat TÜRKAY

403

tarafından gelirin sahibinin emrine amade kılınmasıdır. Hukuki tasar-

ruftan sonra ekonomik tasarruf gelir. Hukuki ve ekonomik tasarruf

birlikte değerlendirilir. Tahsil Esası ise, gelirin nakit veya ayın şeklin-

de maddi bir kıymet veya gayri maddi bir servet unsuru olarak, sahi-

binin mal varlığına dahil olmasıdır.

Gayrimenkul sermaye iradında ve serbest meslek kazançların-

da gelirin elde edilmesi tahsil esasına bağlanmıştır. Menkul sermaye

iradında ve ücret gelirinde elde etme hukuki ve ekonomik tasarruf

olanağının doğduğu anda gerçekleşmiş kabul edilir. Değer artış ka-

zançlarında tahakkuk esasının uygulanması mümkün olmakla birlik-

te, devamlılık göstermeyen bu faaliyetlerle ilgili tahsil esasının benim-

senmesi uygulama kolaylığı sağlamaktadır. Arızi kazançlarda ise elde

edilen ya da tahsil edilen hasılat üzerinden vergileme yapılması öngö-

rüldüğünden tahsil esası geçerli bulunmaktadır.

Beyanı gereken gelirlerin yıllık beyannamede toplanması zorun-

lu olup, serbest meslek erbabı olan avukatların serbest meslek faali-

yeti sonucunda elde edilen kazançlarının yıllık beyanname ile beyan

edilmesi gerekmektedir. Ortaklık şeklinde faaliyette bulunan serbest

meslek erbablarının vergilendirilmesinde ise, ortaklığa (adi ortaklığa)

bağlı çalışan ortakların serbest meslek faaliyeti neticesinde elde etti-

ği kazancın serbest meslek kazancı olarak kabul edilmesi ve ortaklığa

bağlı çalışan ortakların serbest meslek faaliyeti neticesinde elde ettik-

leri kazançlarından dolayı ayrı ayrı gelir vergisi beyannamesi vermesi

gerekmektedir. Gelir Vergisi Kanununa göre, serbest meslek kazançla-

rı tevkif suretiyle ön bir vergilendirilmeye tabi tutulmakta olup, nihai

vergi ise mükellefin beyanı üzerine alınmaktadır. Tevkifat uygulama-

sında serbest meslek kazancının devamlı veya arızi nitelikte olmasının

herhangi bir önemi bulunmamaktadır.

Bu çalışmada, avukatlar tarafından 2012 yılında elde edilen ve yıl-

lık beyannameyle beyan edilecek/beyan edilmeyecek serbest meslek

kazançları ve ücret geliri ile gelir vergisinden istisna edilen serbest

meslek kazançları, kazancın beyan edilmesi halinde serbest meslek ka-

zancının tespiti, arızi olarak elde edilen serbest meslek kazançlarının

vergilendirilmesi ile yıllık beyannameden indirim konusu yapılacak

İmdat TÜRKAY, Serbest Meslek Kazançlarının Vergilendirilmesi, Seçkin Yayınevi,

2. Baskı, Mayıs/2012 Ankara, S.27