406 / 505
TBB Dergisi 2013 (105)
İmdat TÜRKAY
405
Örnek 1:
Avukat Bay (A)’nın, bir hizmet sözleşmesine bağlı olarak
günde 3 saat çalıştığı bir şirkette elde ettiği gelir ücret, günün diğer
zamanlarında kendi ofisinde yaptığı avukatlık faaliyetinden elde etti-
ği gelir ise serbest meslek kazancıdır. Serbest meslek faaliyetinin yanı
sıra ücret geliri elde etmesi avukatın serbest meslek erbabı olma vasfı-
nı değiştirmeyecektir.
Serbest meslek faaliyeti için gerekli olan mesleki bilgisi ve ihtisası
olmayanlar, bilgi ve ihtisas sahibi kişileri bir araya getirerek bunla-
rı örgütledikleri veya sermaye sağladıkları için veya diğer nedenlerle
serbest meslek kazancından pay alıyorlarsa, bunlar da serbest meslek
erbabı sayılacak ve bu kazançları serbest meslek kazancı olarak vergi-
lendirilecektir.
Örnek 2:
Avukat olmadığı halde, belli sayıdaki avukatı bir araya
getirerek teşkilatlandıran, bunlara sermaye yardımında bulunan ve
müşteri temin eden kişinin bu faaliyetten hisse alması halinde bu kişi
serbest meslek erbabı sayılmaktadır.
4. Tam/Dar Mükellef Serbest Meslek Erbabı
Gelir Vergisi Kanununun 85’inci maddesi gereğince serbest mes-
lek erbabları mesleki faaliyetlerinden kazanç temin etmemiş olsalar
bile, yıllık beyanname verirler. Serbest meslek kazançları, tevkif sure-
tiyle ön vergilendirmeye tabi tutulmakta olup, nihai vergi ise mükelle-
fin beyanı üzerine alınmaktadır.
Tam Mükellefiyet:
Tam mükellef serbest meslek erbablarının telif
kazançları dışında elde ettikleri serbest meslek kazançları için yıllık
beyanname verilmesi zorunludur. Tam mükellef gerçek kişinin geliri
GVK’nın 18’inci maddesinde sözü edilen telif kazançlarından ibaret
olması durumunda, bu gelirler hiçbir şekilde beyan edilmez, diğer ka-
zançlar nedeniyle beyanname verilmesi halinde de beyannameye da-
hil edilmez. Ancak, bu gelirler üzerinden gelir vergisi tevkifatı yapılır.
Dar Mükellefiyet:
Dar mükellef serbest meslek erbabı,
tevkif su-
retiyle vergilendirilmiş olan serbest meslek kazancını tutarı ne olur-
sa olsun yıllık beyanname ile beyan etmeyecektir. Dar mükellefiyette
tevkif suretiyle vergilendirme nihai vergi olarak kabul edilmektedir.
GVK’nın 86/2’ncı maddesinde yer alan hüküm gereğince dar mükel-