483 / 505
Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Kararları
482
A. Askerlik hizmetiyle ilgili 17 Haziran 1927 tarihli 1111 sayılı
kanun
38. Askerlik hizmetiyle ilgili 17 Haziran 1927 tarihli 1111 sayılı kanu-
nun 1. maddesine göre;
“Türkiye Cumhuriyeti tebaası olan her erkek, (…) askerlik yapmaya mecburdur.”
39. 5. madde uyarınca T.C. vatandaşı olan hiçbir Türk erkeği, bu yasa
gereğince öngörülen koşullarda ulusal görevini yerine getirmediği
sürece askeri yükümlülüklerinden muaf tutulamaz.
40. 10. maddenin 2. fıkrasına göre; orduda ihtiyaç fazlası yükümlüler
olduğunda, bu kişiler temel askerlik hizmetine tabi tutulduktan
sonra kamu kurumunda görev yapmak veya bir miktar bedel öde-
mek suretiyle askerlik hizmetini yerine getirebilirler.
41. 12. madde uyarınca;
“Son yoklamada bulunmıyan ve bulunamadıklarına dair bu kanunda yazılı
bir mazeret gösterememiş olanlara (Yoklama kaçağı), son yoklamada buluna-
rak numara ile veya numarasız asker edildikleri halde istenildikleri sırada gel-
meyenlere veya gelipte askerlik yapacakları kıtalara gitmeksizin toplandıkları
yerlerden veya yollardan savuşanlara (bakaya kaçağı) (…) denir”
Askerliğe kaydolmadan önce askerlik hizmetinden kaçan kişi yoklama
kaçağı olarak görülmekle birlikte askerliğe kaydolduktan sonra asker-
lik hizmetinden kaçan kişi bakaya kaçağı olarak adlandırılır.
42. Yürürlükte olan kanun hükümleri, silahlı kuvvetler bünyesinde sa-
dece ulusal askerlik hizmeti yapılmasını öngörmektedir. Alternatif
kamu hizmeti öngörülmez.
B. Askeri Ceza Kanunu (22 Mayıs 1930 tarihli 1632 sayılı kanun)
43. 45. maddede belirtildiği üzere;
“Bir şahsın hareketini vicdanına veya dinine göre lazım saymış olma-
sı, yapmak veya yapmamakla vukua gelen bir cezayı mucip olmasına
mani teşkil etmez.”
44. Davaya konu olayların yaşandığı dönemde, Askeri Ceza Kanunu
şunu öngörüyordu: Askerlik hizmetiyle ilgili sayım listelerine kay-
dedilen kişilerin tayin edildikleri askeri birliğe gitmeleri gerekli gö-
rülmüştür. Aksi halde, bu kişiler kanuna aykırı olarak yoklamada
yer almadıklarından dolayı kanunun 63. maddesi uyarınca cezai