393 / 505
Polonya Yargı Sistemi Üzerine İzlenimler
392
Anayasa Mahkemesinde görev yapan her üyenin iki asastanı bu-
lunmaktadır. Bu asistanlar hakim statüsünde değildirler. Her üye ken-
di asastanını belirleyebilmektedir. Bu asistanlar bazen hukuk profe-
sörleri de olabilmektedir.
Polonya Anayasa Mahkemesi 1985 yılında kurulmuştur. Polan-
ya Anayasa Yargısında hukuk kuralları ile hristiyanlık kuralları içiçe
geçmiş durumdadır. Anayasa Mahkemesi kurulduğu tarihlerde komi-
nist sistemden demokratik sisteme geçilirken önceleri Anayasa Mah-
kemesinin amacı kominist sistemi güzel bir sistem olarak tanıtmak
iken zamanla demokratik kararlar vermeye başlamıştır. İlk Anayasa
Mahkemesi kararı 1986 yılında verilmiştir. Mevcut Anayasada 1997
yılında yapılan değişiklik sonrasında Polonya Anayasası özgürlükleri
tam olarak güvence altına almaya başlamıştır. Polonya Anayasa Mah-
kemesi, mevcut Anayasaları demokratik ülkelerdeki Anayasaların en
modernlerinden biri olduğundan rahatlıkla karar verebilmekte olup
yetkileri de oldukça genişlemiştir.
Polonya Anayasa Mahkemesi tarafından, Parlementosundaki bü-
tün yasaların Anayasaya uygunluğu denetlenmektedir. Parlementoda
kabul edilen uluslararası sözleşmelerin Anayasaya uygunluğu da de-
netlenmektedir.
Yasa yapımında süreç Cumhurbaşkanının imzası ile tamamlan-
maktadır. Cumhurbaşkanı tarafından yasaların Anayasaya uygunlu-
ğunun denetlenmesi amacıyla Anayasa Mahkemesine dava açılabil-
mektedir. Cumhurbaşkanının önüne bir yasa geldiğinde imza öncesi
tereddüt yaşaması halinde, Anayasa Mahkemesinden yasanın Anaya-
sa uygunluğu konusunda görüş isteyebilir ve Anayasa Mahkemesinin
görüşü doğrultusunda yasayı imzalayabileceği gibi Parlementoya iade
de edebilir. Cumhurbaşkanı yasayı imzaladıktan sonra da yasanın
Anayasaya uygunluk denetimi için Anayasa Mahkemesine başvura-
bilmektedir.
Cumhurbaşkanı dışında da Anayasaya uygunluk denetimi için
başvuru yapan birimler bulunmaktadır. Bunlar;
• Ulusal Mahkeme Kurulu
• Vatandaş Hakları Temsilcisi
• Sosyal Organizasyonlar