181 / 417
Soykırım ve Soykırıma İlişkin Uluslararası Mekanizmalar
180
ka bir tanıma göre soykırım, bir ulusun kültürel bağlarından koparıl-
ması ve yaşam alanlarının yok edilmesi amaçlanarak anavatanından
koparılmasıdır.
2
Soykırım suçu, uluslararası ceza mahkemelerinin yar-
gılama alanına giren en ağır ve en vahşi suçtur.
Soykırım kelimesi “genocide” kelimesinin karşılığı olarak Türk-
çede yer almıştır. Genocide terimi ilk defa Lemkin tarafından kulla-
nılmıştır.
3
Soykırım kavramının oluşmasına ve semantik bir anlam
kazanmasını sağlayan olay Hitler’in, Yahudilerin ırk olarak kötü ve
zararlı oldukları inancıyla toptan imhalarını amaçlayan ve bu doğrul-
tuda soğukkanlı bir plan çerçevesinde imhalarını öngören yok etme
politikasıdır.
4
Nazilerin yaptığı katliamlara bir Polonya Yahudi’si ola-
rak şahit olmuş ve soykırım kavramını geliştirmiştir. Lemkin, Yunan-
cada aile, ırk, kabile anlamına gelen “genos” sözcüğü ile Latincede
katletmek anlamına gelen “cide” (occidere veya cideo) sözcüğünü
birleştirerek “genocide” terimini oluşturmuştur. Lemkin 1944 yılında
yayınlanan “İşgal Altındaki Avrupa’da Mihver Yönetimi” adlı eserin-
de, Alman işgali altındaki özellikle Yahudilere ve Çingenelere yapılan
Nazi uygulamalarını kapsamlı bir biçimde inceleyerek, analizlerini
soykırım başlığı altında formülleştirmiştir. Lemkin’e göre soykırım,
bir ulusun üyelerini öldürerek yok etmekten öte tasarlanmış bir pla-
na dayandırılarak çeşitli eylemlerle hedef seçilen ulusun temelinin
esastan yok edilmesidir.
5
Böyle bir planın gerekçeleri, bireysel olma-
larından ötürü değil, ulusal bir grubun üyeleri olmalarından dolayı,
bireylere karşı gerçekleştirilen, bir grup olarak onurunun, sağlığının,
özgürlüğünün yok edilmesi ve grubun ekonomik varlığının, dininin,
ulusal duygularının, dilinin, kültürünün, politik ve sosyal kurumla-
rının parçalanması olabilecektir. Lemkin’in soykırım tanımı kültürel
soykırımı da içermektedir. Lemkin’in tanımı oldukça geniş ve birçok
soykırım tanımını birleştirmesinden dolayı doktrinde eleştirilmiştir.
6
2
Batuhan Duran,
Soykırım Suçunun Uluslararası Hukukta ve Yeni Türk Ceza Kanunun-
da Düzenlenişi
, Yüksek Lisans Tezi, T.C., Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens-
titüsü Hukuk Anabilim Dalı, İstanbul, 2007, s. 3, Bilgi için bkz.
www.yok.gov.tr3
Başak, s. 71.
4
Halil Murat Berberer,
Soykırım Suçu
, Yüksek Lisans Tezi, T.C. Çağ Üniversitesi
Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana, 2007, s. 3, Bilgi için bkz.
www.yok.gov.tr5
Duran, s. 3.
6
Olgun Değirmenci, “
Uluslararası Ceza Mahkemelerinin Kararları Işığında Mukayeseli
Hukukta ve Türk Hukukunda Soykırım Suçu (T.C.K. m. 76
)”, T.B.B.D., Mayıs – Hazi-
ran 2007, S. 70, s.76.