183 / 417
Soykırım ve Soykırıma İlişkin Uluslararası Mekanizmalar
182
1948 yılında Soykırım Suçunun Önlenmesi ve Cezalandırılması Söz-
leşmesi (Soykırım Sözleşmesi)’nin kabul edilmesiyle ortaya çıkmıştır.
14
Bu sözleşme ile ağır ve insanlık onurunu zedeleyici bu suçun barış ya
da savaş zamanında bir daha işlenmemesi için devletler işbirliğine ça-
ğırılmıştır.
15
Soykırımın savaş zamanında işlenmesi suçun niteliğini
değiştirmez. Devletler hukukuna göre, soykırım yasağı temel bir pren-
siptir. Devletler, bu yasağa karşı herhangi bir sözleşme imzalayamaz-
lar. Böyle bir sözleşme yok hükmündedir.
16
Hukuki bir inancı yansıtan
teamüle göre de böyledir. Teamül, devletlerin milletlerarası hayatı il-
gilendiren belli konulardaki hukuki inançlarına dayanan uygulama ve
örflerinden doğar. Bir başka ifade ile, devletlerin uzun zamandan beri
hukuk olduğu inancı ile riayet ettikleri uygulama örfleri milletlerarası
teamülü oluşturur. Teamülün esasını teşkil eden uygulama, tutarlı ve
tekdüze olduğunda, devletlerin genel katılımı sağlandığında ve uygu-
lamaya riayet edilmesini gerekli kılan bir hukuk kuralının varlığında
teamül kural olur.
17
Bazı kuralların teamülün parçası olup olmadığının
anlaşılması için ulusal veya uluslararası içtihatlar göz önünde bulun-
durulabilir.
18
Uluslararası ceza hukuku büyük ölçüde teamüllerden
doğmuştur.
19
Artık soykırım uluslararası bir suçtur. Ve bu suçu işle-
yenler cezasız bırakılmamaktadır.
Soykırım, 9 Aralık 1948 tarihinde kabul edilen, 12 Ocak 1951 ta-
rihinde yürürlüğe giren Soykırım Suçunun Önlenmesi ve Cezalandı-
rılması Sözleşmesi’nin 2. maddesinde, Roma Statüsü’nün 6. madde-
sinde, Eski Yugoslavya Uluslararası Ceza Mahkemesi Statüsü’nün 4.
maddesinde ve Ruanda Uluslararası Ceza Mahkemesi Statüsü’nün 2.
maddesinde aynı şekilde tanımlanmıştır. Tanımlardaki tek fark, birin-
de Sözleşme derken, diğerlerinde Statü teriminin kullanılmasıdır.
14
Başak, s. 72.
15
Meltem Uluada,
Geçmişten Günümüze Ermeni Meselesi ve Sözde Soykırımın Ulusla-
rarası Kriterler Açısından Değerlendirilmesi,
Yüksek Lisans Tezi, T.C. Atılım Üniver-
sitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Uluslararası İlişkiler Anabilim Dalı, Ankara, 2006,
Bilgi için bkz.
www.yok.gov.tr16
Güller / Zafer, s. 76. Bu kurallara jus cogens yani emredici kurallar denilmektedir.
Çınar, Mehmet Fatih,
Uluslararası Ceza Mahkemelerinin Gelişimi Işığında Uluslararası
Ceza Divanı
, Kazancı Matbaacılık, Çanakkale, 2004, s. 77.
17
Gündüz, Aslan,
Milletlerarası Hukuk
, Beta Yayınevi, İstanbul, 2000, s. 18, 20, 22.
18
Tezcan, Durmuş / Erdem, Mustafa Rühan / Önok, Rıfat Murat
, Uluslararası Ceza
Hukuku
, Seçkin Yayınevi, Ankara, 2009, s. 59.
19
Aksar, s. 18.