404 / 417
TBB Dergisi 2013 (108)
Hüsamettin UĞUR
403
Mücadele Kanunu’nun 19/4. maddesindeki “Kaçakçılık olaylarını
ihbar edenlerin kimlikleri, izinleri olmadıkça veya ihbarın niteliği
haklarında suç oluşturmadıkça açıklanamaz.” şeklindeki hüküm,
uyuşturucu madde ve amaçla ekilen (kenevir, haşhaş gibi) bitki
yakalamalarını kapsayacak şekilde yeniden düzenlendi.
Yukarıda değinilen Kanun’lardan başka ihbarcılara ikramiye ve-
rilmesini öngören çok sayıda Kanun (ve ilgili Yönetmelik) bulunmak-
tadır. Biz burada konumuzla doğrudan ilgili birkaçına daha değine-
ceğiz.
8.3.
Suç sınırlaması yapmadan içinde hem kimliğin gizli tutula-
cağı, hem de ödül verileceğine ilişkin hüküm içeren Kanun, 4.7.1934
tarih ve 2559 sayılı
Polis Vazife ve Selahiyet Kanunu
’dur. Anılan
Kanun’un ek 9. maddesine göre “ilan edilmek suretiyle aranan sanık
veya hükümlülerin yerlerini bildiren veya yakalanmalarına yardımcı
olan kişilere ödül verilir ve bu kişilerin rızaları olmadıkça kimlikleri
açıklanmaz.” Görüldüğü gibi burada suç yönünden bir sınırlama ol-
masa da bir başka sınırlama mevcuttur. Verileceği belirtilen ödüle hak
kazanmak için, yerleri bildirilip yakalanmalarına yardımcı olunan ki-
şilerin “ilan edilmek suretiyle aranan sanık veya hükümlüler” olması
gerekmektedir.
8.4.
Sınırlı suçlara ilişkin olsa da 8.9.1971 tarih ve 1481 sayılı
Asayişe Müessir Bazı Fiillerin Önlenmesi Hakkında Kanun’un ek 1.
maddesinde sayılan olayların faillerinin yakalanabilmesine yardımcı
olanların veya yerlerini yahut kimliklerini bildirenlerin kimliğinin giz-
li tutulup, ödül verilebileceği ve ödül verilenler hakkında koruyucu
tedbir alınacağı öngörülmektedir.
8.5.
26.12.1931 tarih ve 1905 sayılı “Menkul ve Gayrimenkul Em-
val ile Bunların İntifa Haklarının ve Daimi Vergilerin Mektumları-
nı Haber Verenlere Verilecek İkramiye Hakkında Kanun”, “Umumi
veya hususi kanunlar ve muahedeler ahkamına göre Devlete ait veya
Hazine emrine mevdu olması lazım geldiği halde Hükümetin kayda
müstenit ıttılaı haricinde kalmış olan bilumum menkul ve gayrimen-
kul emval veya bu nevi emvalin intifa hakları ile senede merbut veya
ipotekli ve ipoteksiz alacakları ve her nevi mevduat ve emanet ile
esham ve tahvilatı ve sigorta matluplarını ihbar edenlere” dairdir.