399 / 417
Suçların İhbarı ve İhbarcıların Korunması
398
veya işyerinin bilinmesi, kendisi veya başkaları için ciddi bir tehlike
ihtimalini ortaya çıkarırsa; Tanık için her türlü tebligatın yapılacağı
ayrı bir adresin tespit edilebileceği ve tanığın kimliğinin soruşturma-
nın her aşamasında gizli tutulabileceği, tanığın verdiği bilgilerden ha-
reketle diğer delillerin tespitinin mümkün olması halinde, kimliğinin
soruşturmanın hiç bir aşamasında açıklanmayacağı, tanığın dinlenmek
suretiyle kimliğinin açıklanması gerektiğinde, tanık hakkında 3713 sa-
yılı Terörle Mücadele Kanunu’nun 20. maddesindeki hükümlerin (ko-
ruma tedbirlerinin) uygulanmasına karar verilebileceği belirtildikten
sonra bu hükümlerin, muhbirler ve bu Kanunun kapsamına giren suç-
lara ait istihbaratta veya soruşturulmasında görev alan kolluk amir ve
memurları hakkında da uygulanacağı, kimlik bilgileri ile görevine ve
özel hayatına ilişkin bilgilerin hiçbir şekilde açıklanamayacağı, kimlik,
görev ve özel hayata ilişkin bilgileri açıklayanlara veya açıklanmasına
yardımcı olanlara hapis cezası verileceği öngörülmüştü. Bu düzenle-
meler Tanık Koruma Kanunu’ndan önce tanıkların korunmasına iliş-
kin en kapsamlı hükümlerdi.
24
4422 sayılı Kanun, 5320 sayılı Ceza Mu-
hakemesi Kanununun Yürürlük ve Uygulama Şekli Hakkında Kanun
ile 1.6.2005 tarihi itibariyle yürürlükten kaldırılmıştır.
Bu konuda daha bir çok özel yasada hükümler mevcuttur. 1.1.1961
tarihinde yürürlüğe giren 213 sayılı Vergi Usul Kanunu’nun 142. mad-
desi, 19.4.1990 tarih ve 3628 sayılı Mal Bildiriminde Bulunulması, Rüş-
vet ve Yolsuzluklarla Mücadele Kanunu’nun “Suçun İhbarı” başlıklı
18. maddesi,memurlar ve diğer kamu görevlilerinin 4483 sayılı Kanun
24
4422 SK, aynı zamanda CMK’ndan önce
“Gizli Görevli Kullanılması”
nı açıkça dü-
zenleyen ilk Kanun’dur.
4422 SK. madde 5:
“
Bu Kanunun kapsamına giren suçların soruşturulmasında,
diğer tedbirlerin yeterli olmadığının anlaşılması halinde, kamu görevlileri gizli
görevli olarak kullanılabilir.
Gizli görevli gerektiğinde örgüt içine de sızarak, gözetlemek, izlemek, örgüte iliş-
kin her türlü araştırmada bulunmak ve suçlarla ilgili diğer delil, iz, eser ve emare-
leri toplamakla yükümlüdür.
Gizli görevli, 1 inci maddede yazılı suçları işlediğinden şüphe edilen bir veya
birden çok kişinin gözetlenmesi ile görevlendirildiğinde, bu kişilerin evvelce suç
işlemiş olması veya bu Kanunda öngörülen suçları işlemesi tehlikesinin varlığını
gösteren somut belirtilerin bulunması veya suç işlemeyi meslek veya alışkanlık
haline getirmiş olmaları gereklidir.
Gizli görevli, görevlendirildiği örgütün işlemekte olduğu suçlardan sorumlu tu-
tulamaz. Gizli görevli görevini yerine getirirken suç işleyemez.
Gizli görevlinin kimliği saklı tutulur.”