245 / 441
Seçim Sistemimiz, Seçim Şaibeleri ve Öneriler
244
ülke geneli bazında baraj düzenlemeleri getirilmiştir. Bazı seçimlerde
ise bunların tümü bir arada uygulanmıştır.
7
1961-1980 döneminde Nispi Temsil Sistemi’nin uygulamasıyla bir-
likte, parlamentoda temsil edilen partilerin sayısında bir artış meyda-
na gelmiştir. Millet Meclisinde, 1961 seçimlerinde 4, 1965 seçimlerinde
6, 1969 seçimlerinde 8, 1973 seçimlerinde 7, 1977 seçimlerinde 6 parti
temsil edilmiştir. %10 barajının uygulandığı mevcut seçim sisteminin
ise küçük partilerin parlamentoda temsilini engellediği açıktır. Nite-
kim 1983 ve 1987 seçimlerinde ancak üçer parti parlamentoya gire-
bilmiştir. Buna karşılık 1991 seçimlerinde beş partinin parlamentoda
temsil sağladığı görülmektedir.
8
1987 ve 1991 seçimlerinde hem ülke
ve bölge (seçim çevresi) barajı, hem de kontenjan uygulaması kullanıl-
mıştır. 1995 ve 1999’dan sonra da uygulamaya devam edilen %10 ülke
barajlı d’Hondt sistemi özellikle 2002 seçiminde ciddi dengesizlikler
yaratmış, iki parti dışındaki partilerin ve % 45 civarında oyun temsil
edilememesine yol açmıştır.
9
Seçim sistemleri tercihinde dikkate alınması gereken en önemli
husus halkın tüm kesimlerinin temsil edildiği dolayısıyla sesini duyu-
rabildiği bir Parlamento yapısının oluşmasına imkân sağlanmasıdır.
Bu yapılmadığı takdirde tek başına iktidara gelen bir parti diğer
partilerin görüşlerini alma ihtiyacı bile duymayan bir eğilim içine gi-
rebilir ki bu tür bir yönetimi bir tür diktatörlük olarak adlandırmak da
mümkündür.
10
2002 MİLLETVEKİLİ GENEL SEÇİMLERİ
Türkiye üzerinde hedefi olan ülkelerin özellikle Atatürk’ün ölü-
münden sonraki süreçte kendi çıkarlarına hizmet edebilecek liderleri
Türkiye’de iktidara getirmek için çaba harcadıkları gerçeği o dönemde
algılanamamışsa da günümüzde artık halkın bir kısmı tarafından bi-
linmektedir.
7
Göksel, Çınar;”agm”, 2011
8
Özbudun; “agm”, 1995, Cilt 44, Sayı 1-4
9
Göksel, Çınar;”agm”, 2011
10
Pippa Norris, Harvard University, “Choosing Electoral
Systems:Proportional,Majoritarian and Mixed Systems”, For Contrasting Political Institutions special
issue of the
International Political Science Review
Vol 18(3), edited by Jean La-
ponce and Bernard Saint-Jacques, July 1997