243 / 441
Seçim Sistemimiz, Seçim Şaibeleri ve Öneriler
242
GİRİŞ
Seçim konusunda Türk ve yabancı birçok bilim adamının çalışma-
ları mevcuttur. Ancak bunlar daha ziyade seçim usulleri, seçimlerde
kullanılan farklı yöntemlerin halk iradesini yansıtma oranları, temsil-
de adaleti sağlamak için alınabilecek yöntemler gibi konuları içermek-
tedir. Oysa Türkiye’deki sorun seçim sistemlerinden ziyade devletin
resmi kurumlarının açıkladığı nüfus ve seçmen verilerine ait bilgiler
arasındaki büyük farklılıklar, seçmen kayıtlarının tutulmasında ve
seçimlerin uygulanmasında karşılaşılan sorunlar ve seçim hileleri ile
ilgilidir ki bu alandaki bilgilerin çoğu seçmen verilerine ve seçimlerde
bizzat tanık olunan olaylara dayanmaktadır. Bu nedenle geçmişten gü-
nümüze kadar kullanılan seçim sistemleri ile ilgili bilgiler özet olarak
ele alınmış, konunun asıl can alıcı noktası olan ve günümüzde mecli-
sin yapısını dolayısıyla ülkemizin kaderini etkileyen seçmen verileri
ve seçim hileleri ile ilgili bilgilere ise daha geniş şekilde yer verilmiştir.
SEÇİM SİSTEMLERİNİN ÖNEMİ VE SEÇİM
UYGULAMALARI
Seçim sistemi seçimlerden sonra seçime katılan parti ve bireylerin
seçim sonuçlarının semeresini almasını, başka bir deyişle alınan oyla-
rın Parlamentoda sandalyeye dönüşmesini sağlayan en önemli yön-
temdir.
1
Seçim sisteminin belirlenmesi, aynı zamanda anayasa ya da
kanun koyucunun önündeki en önemli siyasal tercihlerden birini de
oluşturmaktadır. Çünkü seçim sistemi, başta siyasal partilerin sayısı
olmak üzere, siyasal sistemin birçok unsurunu derinden etkilemekte-
dir.
2
Seçim sisteminin hem oy verenlerin tercihlerini yansıtan, hem de
istikrarlı bir hükümet oluşturan bir meclisin oluşumunu sağlayabilme-
si yıllar geçtikçe daha da önem kazanmaktadır.
3
Bu açıdan bakıldığın-
da seçimlerin ülkelerin kaderini doğrudan etkilediğini söyleyebiliriz.
Türkiye’de kullanılan seçim sistemleri çoğunlukla seçim konu-
sundaki deneyimleri daha fazla olan ülkelerin sistemlerinden alınmış
1
Charles King, “Electoral Systems”, GeorgeTown University, 2000
2
Ergun Özbudun, “Seçim Sistemleri ve Türkiye”,
Ankara Üniversitesi Hukuk Fakül-
tesi Dergisi
, 1995, Cilt 44, Sayı 1-4
3
Türkmen Göksel, Yetkin Çınar, “Mevcut Seçim Sisteminin İyileştirilmesine Yöne-
lik Sayısal Analizler ve Politika Önerileri”, TEPAV Yayınları No: 58, Eylül 2011