TBB Dergisi 111. Sayı

Ceza Hukukunda Bir Amaçsal Yorum Örneği: Hırsızlık Suçunun Gece Vakti İşlenmesi

108

I- SORUN ORTAYA KONULMASI

765 sayılı TCK’nın 492. maddesinin 1. fıkrasında hırsızlık suçunun

geceleyin bir bina veya eklentisinde işlenmesi nitelikli hal olarak ta-

nımlanmışken; 5237 sayılı TCK’da bu nitelikli hal, 143. maddede

“Hır-

sızlık suçunun gece vakti işlenmesi halinde verilecek ceza üçte birine kadar

arttırılır.”

şeklinde bağımsız olarak düzenlenmiştir. Buna göre “gece

vakti”, bina içerinde işlenmesi durumuyla sınırlı olmaksızın, hırsızlık

suçunun gerek temel şeklini ve gerekse diğer nitelikli şekillerini kapsa-

yan genel bir artırım sebebi olarak hükme bağlanmıştır. Hemen ifade

edelim ki, 765 sayılı TCK’da olduğu gibi, kapalı mekânlarda gece vakti

işlenen hırsızlık suçunu nitelikli hal olarak düzenleyen Alman Ceza

Kanunu StGB § 243’te, 1969 yılında yapılan değişiklikle birlikte gece

vakti hırsızlık suçu nitelikli hal olmaktan çıkarılmıştır

Gece vakti, güneşin batmasından bir saat sonra başlayan ve doğ-

masından bir saat öncesine kadar olan devam eden zaman dilimi ola-

rak tanımlanmıştır (TCK m.6/1-e). O halde, hırsızlık suçunun ister

temel şekli isterse nitelikli hali gerçekleştirilmiş olsun, suçun işlendi-

ği zaman dilimi TCK m.6/1-e kapsamına giriyorsa, verilecek cezanın

TCK m.143’ün lafzı gereği otomatik olarak üçte biri oranında arttırıl-

ması gerekecektir. Bu durumda, ortaya birbiriyle bağlantılı iki temel

sorun çıkmaktadır: Birincisi, toplumsal yaşamdaki olayların değişken-

liği ve çeşitliliği karşısında, hırsızlık suçunun gece vakti işlenmesinin

somut olayın özelikleri dikkate alınmaksızın genel bir ağırlaştırıcı se-

bep haline getirilmesi, düzenlemenin amacıyla ne derecede örtüşmek-

tedir? İkincisi, TCK m.61 çerçevesinde temel cezayı belirlerken suçun

işlendiği zaman ve yer dikkate alınabilecekken, ayrıca TCK m.143’e

ihtiyaç bulunmakta mıdır?

II- SORUNA İLİŞKİN AÇIKLAMALARIMIZ

Ceza, toplumda korunmaya değer görülen hukuki değerlerin ih-

lali durumunda devletin gösterdiği tepki olarak karşımıza çıkmakta-

dır. Dolayısıyla ceza hukukunun amacı, toplumsal yaşam bakımından

Tarihçe için bkz. Mitsch, Wolfgang, Strafrecht Besonderer Teil 2, 2. Auflage, Berlin,

2003, s. 99.