18 / 413
TBB Dergisi 2014 (112)
Doğan ŞENYÜZ
17
III. İŞYERİ KİRALARINDA SAFİ İRAT, TEVKİFAT ve BEYAN
Bu kısımda yukarıda açıklanan ölçü normlar karşısında Bakanlar
Kurulu’nun işyeri kiralarının aşırı vergilemeye konu olmasına sebep
olan kararının oran kısmına ilişkin değerlendirmelere yer verilecektir.
A. İŞYERİ KİRALARINDA SAFİ İRADIN TESPİTİ VE
TEVKİFAT ORANI
Gelir Vergisi Kanunu’nun 70. maddesinde sayılan işletmeye dâhil
bulunmayan (özel varlığa dahil olan) gayrimenkullerden bu arada
işyerlerinden elde edilen kira gelirlerinin vergilendirilmesi, gayrisafi
irattan aynı Kanun’un 74. maddesinde seçimlik olarak belirlenecek iki
tür gider belirleme yönteminden birine göre bulunacak giderin dü-
şülmesiyle ulaşılan safi tutar üzerinden yapılır. Giderlerin belirlenme-
sinde biri giderlerin sayılma yöntemiyle belirlendiği gerçek yöntem,
diğeri ise geliri elde edenlerin gayrisafi iradın %25’ini doğrudan indi-
rebildikleri götürü yöntemdir.
Kira gelirlerinin vergilendirilmesi açısından Gelir Vergisi
Kanunu’nun 94. maddesinde vergi tevkifatı düzenlenmiştir. Vergi
sorumlularının (kiracıların) kiralayanlara yapacakları kira ödemesi
sırasında gayri safi tutar üzerinden %25 oranında tevkifat yapması
öngörülmüştür. Aynı maddenin 6. fıkrasındaki
“Bakanlar Kurulu, bu
maddede yer alan tevkifat nispetini, her bir ödeme ve gelir için ayrı ayrı sı-
fıra kadar indirmeye veya bir katına kadar artırmak suretiyle yeniden tespit
etmeye yetkilidir”
şeklindeki özel yetkiye bağlı olarak Bakanlar Kurulu
03.02.2009 tarih ve 2009/14592 sayılı Kararının 5/a) maddesiyle kiralar-
dan yapılacak tevkifat oranını %20 olarak belirlemiştir.
İstisnaları olmakla birlikte, kullanım yaygınlığına bağlı olarak bu
maddeye göre yapılan tevkifatın genel olarak işyeri kira gelirleri üze-
rinden yapıldığını söylemek yanlış olmaz.
B. İŞYERİ KİRALARININ YILLIK BEYAN KARŞISINDAKİ
DURUMU
Gelir Vergisi Kanunu’nun 86. maddesinin 1. fıkrasının c) bendine
göre,
üzerinden vergi
tevkifatı yapılmış kira gelirleri, gelir vergisi ta-
rifesinin ikinci diliminde yer alan tutarı (2013 takvim yılı gelirleri için