23 / 413
İşyeri Kira Gelirlerinin Beyan Durumu ve Vergi Yükünün Ölçülülük ve Eşitlik İlkeleri ...
22
rım veya ayrıcalık yaratması gerekir. İtiraz konusu kural uyarınca öngörülen
beyan edilmeme sınırı, aynı hukuksal konumda olan tüm kişilere uygulanaca-
ğından eşitlik ilkesine aykırılık oluşturmaz”
şeklinde Mahkemenin daha
önceki pek çok kararında geçen ifadeye yer vermiştir.
Mahkemenin, iptali istenen kuralın eşitsizlik yaratmadığı şeklin-
deki yorumuna katılmakla birlikte, uygunluk denetimini, hem kanun
önünde eşitlik hem de nispi eşitlik bakımından yapması gerekirken
sadece
kanun önündeki eşitliği
dikkate alan ölçünün kullanılmasının
yorumu zayıflattığını ve konuyu vergilendirme bakımından tam kar-
şılamaktan uzak hale getirdiğini düşünüyoruz. Mahkemenin yapma-
sı gereken şey düzenlemenin başta nispi eşitliğin anahtarı olan mali
güce göre vergilemeye hizmet edip etmediğinin tespiti ve buna göre
bir sonuca varmak olmalıydı.
Somut olay bakımından Mahkemenin gerekçelerini yeterli görme-
sek de sonucuna katılmaktayız. Çünkü iptali istenen beyan dışında
bırakılmaya ilişkin kuralın mali gücü az olandan fazla, fazla olandan
az vergi alınmasına yol açan bir yanı yoktur. Bilakis beyan dışı bırak-
mayla mali gücü az olanların vergi yüklerinin kanuni orandan daha
düşük olması hedeflenmiştir.
B. VERGİ YÜKLERİ ÜZERİNDE TEVKİFAT ORANININ
ETKİSİ
Makale konusunun can alıcı noktalarından biri tevkifatların vergi
yükü üzerindeki etkisinin ölçülmesidir. Vergilemede tevkifat yöntemi
verginin kısa sürede Hazineye intikali, mükelleflerin tespitini kolay-
laştırması, vergi kayıplarını önlemesi, idarenin bürokratik yüklerini
azaltması ve mükellef psikolojisi bakımından mali his iptaline yol aç-
ması şeklinde birçok üstünlükleri bünyesinde barındırır. Yöntem bir
vergi güvenlik önlemi olduğu kadar aynı zamanda bir tahsilat biçimi-
dir. Vergi sorumluları tevkif ettikleri vergileri “muhtasar beyanname”
aracılığıyla bildiriler. Kısaca da olsa, sistemin yıllık beyannameyle
beyan edilen veya edilmeyen gelirler bakımından sonuçları üzerinde
durmak gerekir. Gelir Vergisi Kanununun 121. maddesi;
“Yıllık beyannamede gösterilen gelire dahil kazanç ve iratlardan bu ka-
nuna göre kesilmiş bulunan vergiler, beyanname üzerinden hesaplanan gelir
vergisinden mahsup edilir.