212 / 341
TBB Dergisi 2014 (113)
Hakan Sabri ÇELİKYAY
211
hazırlanan yıllık raporlarda sadece izleme kurullarının raporlarında
yer alan önerilerine yer verilmesi, izleme kurullarının raporlarının
alenileştirilmesi açısından yeterli değildir. Esasen, yetkili mercilerin
izni olmadan izleme kurullarının raporlarının bizzat izleme kurulları
tarafından kamuoyuna açıklanmasını yasaklayan hükümler varlığını
sürdürmekte olup, bu yasaklama nedeniyle ceza infaz kurumları üze-
rindeki kamuoyu denetimi etkisiz kalmaktadır.
İzleme kurullarının esas faaliyetini alanını kurumlara yapılacak
ziyaretler ve bu ziyaretler sonrasında hazırladıkları raporlar oluş-
turmaktadır. Uygulamada izleme kurulları ziyaretler sırasında in-
faz uygulamalarını, ıslah (eğitim ve iyileştirme) çalışmalarını, sağlık
hizmetlerini, yaşam şartlarını, iç güvenlik hizmetlerini, sevk ve nakil
işlemlerini, kurumların fiziki yapısını ve personel durumunu değer-
lendirmekte, ayrıca tutuklu ve hükümlüler ile özel görüşmelerde ya-
pabilmekte, daha sonra bunları rapor halinde getirmekte ve önerilerde
bulunabilmektedir. İzleme kurulları raporlarında yer alan önerilerin
gerçekleştirilmesindeki temel sorumlu, bu raporları yasal olarak de-
ğerlendirmekle görevli olan Adalet Bakanlığı’dır. Bakanlık izleme ku-
rullarının raporlarında yer alan önerilerin gerçekleştirilip gerçekleş-
tirilmediği hususunda ilgili izleme kuruluna bilgi verdiği gibi, 2007
yılından itibaren Türkiye genelindeki tüm izleme kurulları raporların-
da yer alan önerilerin yıllık değerlendirmesini yapmakta ve önerilerin
gerçekleştirilip gerçekleştirilmediği ile ilgili kısa açıklamalar yanında,
sayısal bilgilere de yer vermektedir. Adalet Bakanlığı tarafından açık-
lanan yıllık raporlardaki bu genel bilgiler, izleme kurulları tarafından
gerçekleştirilen denetimin neticesinde infaz kurumlarının dışarıdan
bir gözle çekilen fotoğrafı konusunda, ana hatlarıyla da olsa, bir değer-
lendirme yapma olanağı sağlamaktadır.
Buna göre, izleme kurullarının 2007-2012 yılları arasındaki rapor-
larından, en çok önerinin yaşam şartları, kurumların fiziki yapısı ve
personel durumu ile ilgili olduğu, ancak bunların önemli bir bölümü-
nün değişik nedenlerle gerçekleştirilemediği anlaşılmaktadır. Yaşam
şartları ile ilgili önerilerin nitelikleri (yemeklerin kalitesi, yatak sayısı,
vs) infaz kurumlarında yaşanan sorunların çok boyutlu olduğunu or-
taya koymaktadır. Kurumların fiziki yapısı ile ilgili önerilerin yaşam
şartları ile de yakından bağlantısı bulunmaktadır. Bu bağlamda, ülke-
mizde nispeten çok sayıda ceza infaz kurumu bulunmasının, bunların