103 / 497
Eşlerin Paylı Mülkiyetleri
102
dd) Daha Üstün Yararın Varlığı
TMK md. 226 f.2 “Daha üstün bir yararı olduğunu ispat etmek”
etmek suretiyle, yasal alım hakkını kullanan eşin, her şekilde bu hakkı
kullanamayacağını, ancak “daha üstün yararının var olması ve bunu
kanıtlaması” durumunda, bu hakkı kullanmasının mümkün olduğu-
nu düzenlemiştir.
Paylı mülkiyet konusu malda hangi eşin diğerinin payını satın
almakta daha üstün yarar sahibi olduğu her somut olaya göre değer-
lendirilecektir. Bu konuda hangi eşin daha fazla oranda pay sahibi
olduğu, payı almak isteyen eşin ödeme gücü ve bir işyeri söz konu-
su ise meslek ve sanatı gereği bu işyerini işletebilecek konumda olup
olmadığı,hatta sağlık nedenleri gibi unsurlar göz önünde tutulacak-
tır.
27
Örneğin, resim atölyesi olarak kullanılmaya elverişli bir dük-
kanı, ressam olup, geçimini bu sanatla sağlayan eş, tasfiye sırasında,
yasal alım hakkını kullanarak, payını diğer eşe ödeyerek edinebilir.
Aynı şekilde paylı mülkiyet konusu malda oldukça çok düşük bir pay
sahibi eş karşısında yüksek pay sahibi olan eşin daha üstün nitelikte
yarar sahibi olduğu kabul edilebilir.
28
Buna rağmen; tasfiye sırasında,
eşlerden biri “Bu ev benim için daha elverişli, konumu daha güzel,
merkezi yerde, benim üstün hakkım var” demek suretiyle yasal alım
hakkını kullanmak isterse, buradaki üstün hak iddiası yerinde olma-
yacaktır. Aynı örnekte, eşlerden birinin tekerlekli sandalyeye mah-
kum olması ve evin apartmanın giriş katında olması dolayısıyla rahat
yaşayabildiği bir konut olması durumu “üstün yarar” olarak değer-
lendirilmelidir.
Üstün yarar, her somut olaya göre değişebilmektedir. İspatlanması
şart olan üstün yararın değerlendirilmesi takdiri hakime aittir.
ee) Daha Üstün Yarar Sahibinin Talepte Bulunması
TMK. md.226 f.II hükmü talebe bağlı olarak yasal alım hakkına
yer vermiştir. Böyle bir talep olmadan diğer eşe ait payın devri gün-
27
H. Honsell / N.P. Vogt/ T. Geiser: Kommentar zum schweizerischen Privatrecht,
Schweizerisches Zivilgesetzbuch I, Art 1-359, Basel, Frankfurt am Main, 1996, Art
205, Nr.15 (Kılıçoğlu, age, syf. 82’den naklen)
28
Gençcan, Mal Rejimleri Hukuku, syf. 429