56 / 449
TBB Dergisi 2016 (116)
Faruk TURİNAY
55
XX. yüzyıl, terörizmin yaygınlaştığı bir zaman dilimi olmuştur
71
.
Son imparatorlukların dağıldığı bu dönemde sömürgeci düzenleri he-
def alan bağımsız hareketleri yöntem olarak kendilerine terörü seçmiş-
tir
72
. Filistin Kurtuluş Örgütü, İrlanda’da IRA, Mısır’da Müslüman Kar-
deşler, Fransız hâkimiyeti altındaki Cezayir’de Milli Özgürlük Cephesi
bu tip örgütlere örnek gösterilebilir. Diğer taraftan çeşitli siyasi amaç-
lar taşıyan, İngilizlerin denetimindeki Kıbrıs’ta EOKA
73
, İspanya’da
ETA
74
, İtalya’da Kızıl Tugaylar
75
, Türkiye’de ASALA ve PKK yüzyılın
son çeyreğinin ürünüdür. XI. yüzyılda ise bölgesel örgütlerin yanı sıra
El Kaide gibi uluslararası terör örgütleri varlığını sürdürmektedir.
Tarihteki ilk örneklerden bugüne kadar terör örgütlerinin bağım-
sızlık talepleriyle olan yakın ilişkisi oldukça dikkat çekicidir.
2. Terör Örgütü Türleri
Siyasi amaç unsuruyla diğer örgüt türlerinden ayrılan terör örgüt-
leri, zaman zaman kavramın dışına taşacak kadar çok çeşitli biçim-
de sınıflandırılmaktadır. Birleşik Devletler’de kurulan The Task Force
ulusal güvenlik danışma heyetine göre, terörizm altı gruba ayrılabilir:
sivil itaatsizlik, siyasi terör, (bireysel ya da kolektif çıkar amaçlı) siyasi
olmayan terör, terör benzeri etkinlikler, sınırlı siyasi terör ve devlet
terörü
76
. Polisiye niteliği ağır basan bir başka tasnifte, solcu marjina-
lizm, sağcı marjinalizm, tek hedefli terörizm, dini terörizm, ulusal ya
da etnik terörizm, ırk temelli nefret terörizmi, narko-terörizm ve siber
terörizm kategorilerine rastlanmaktadır
77
.
Türkiye’de faaliyet gösteren terör örgütleri genellikle dört gruba
ayrılarak incelenmektedir. Bunlar Marksist-Leninist ideoloji çerçe-
71
Luigi Bonanate, Terrorismo Internazionale, Giunti Editore, Firenze, 2011, s.9.
72
Ibid., s.17.
73
Tam ismi Ethniki Organosis Kyprion Agoniston (Kıbrıslılar Milli Mücadele Örgü-
tü) olan EOKA, Yunanistan’la bağlantılı bir örgüttür.
74
İspanya’nın yanı sıra Fransa’da faaliyet gösteren örgütün özgün adı Euskadi Ta
Askatasuna (Bask Vatanı ya da Özgürlük) şeklindedir.
75
Marksist ideolojiyi benimseyen örgüt, Brigate Rosse adını taşımaktadır.
76
N. C. Asthana - Anjali Nirmal, Urban Terrorism: Myths and Realities, Pointer Pub-
lishers, Jaipur, 2009, s. 7.
77
Geoffrey R. Skoll, “Toward a Theory of Terrorism: AMultidimensional Analysis”,
in ed. Rene A. Larche, Global Terrorism: Issues and Developments, Nova Science
Publishers, New York, 2008, s.30.