291 / 421
Bir Mükellef Hakkı Olarak Mirasın Reddi
290
Medeni hukukta mirasın reddi, gerçek (hakiki) red ve hükmi (hük-
men) red olmak üzere iki şekilde de kabul edilmiştir.
151
Gerçek red,
mirasçıların bu yönde bir irade beyan etmesinden kaynaklanırken,
hükmi red ise kanunun öngördüğü karineden kaynaklanmaktadır.
152
Mirasın hükmen reddi, uygulaması oldukça fazla olmasına rağmen
temel mantığındaki belirsizlikler nedeniyle çok farklı şekillerde uy-
gulanmakta ve yorumlanmaktadır.
153
Kanunda belirtilen süre içinde
mirası reddetmemiş olan mirasçılar için, TMK’nın 605. maddesinin 2.
fıkrasında belirtilen “Ölümü tarihinde mirasbırakanın ödemeden aczi
açıkça belli veya resmen tespit edilmiş ise, miras reddedilmiş sayılır.”
hükmü çerçevesinde mirasın hükmen reddi uygulanmaktadır.
154,155
Ancak bu ifadenin “Ölümü tarihinde mirasbırakanın ödemeden aczi
durumunda, miras reddedilmiş sayılır; acz durumu resmen tespit
edilmiş olabileceği gibi, başka şekilde de ispatlanabilir.” şeklinde de-
ğiştirilmesi; mirasbırakanın ölümü anında borçlarını ödeyemeyecek
durumda bulunmasının “açıkça belli” ya da “resmen tespit edilmiş”
olması hükmen reddin bir şartı olarak aranmayarak, hükmen reddin
kapsamının genişletilmesi önerilmektedir. Çünkü; hükmen reddin te-
mel mantığının “mirasçının kendisine fayda sağlamayan ya da zararlı
olacak bir mirası kabul etmemesi” düşüncesi olması nedeniyle böyle
bir mirasın, mirasçı bu durumu bilse de bilmese de reddedilmiş sayıl-
ması uygun olacaktır. Bu karine; mirasçıların mirasın kendilerine fay-
da sağlamayacağını bildiklerinde onları gerçek red külfetinden kur-
tarmak için devreye sokulabilir. Mirasçıların mirasbırakanının ölümü
tarihinde ödemeden aczini bilmemesi halinde de “bilseydi zaten red-
dedeceği” varsayımından hareket edilmelidir.
156
Mirasın reddedilmesi sonrası reddin geri alınması ancak red be-
yanının irade bozukluğuyla sakat olduğunun ispatıyla mümkündür.
157
Bu noktada; TMK’nın mirasın reddine ilişkin hükümleri arasında ira-
de sakatlığı halinde sorunun nasıl çözüleceğine dair bir hükme yer
151
Y.Burak Aslanpınar, a.g.e., 2009, 272–275.
152
İzzet Başara, a.g.e., 2011.
153
Hasan Petek, “Mirasın Hükmen Reddi”
Yaşar Üniversitesi Elektronik Dergisi
, III
(Özel Sayı), 2013, s. 2191–2235.
154
Memduh Aslan, a.g.e., 2011.
155
Hüseyin Hatemi, a.g.e., 2014.
156
Hasan Petek, a.g.e., 2013, s.2230.
157
İzzet Başara, a.g.e., 2011, s.34.