288 / 421
TBB Dergisi 2015 (118)
Ahmet EROL / Dilek CİNGÖZ
287
idaresiyle irtibata geçerek mirasbırakanın vergi borçlarının öğrenil-
mesi, bu tutarın miras ile karşılaştırılarak mirasın kabul ya da reddine
karar verilmesi de bir mükellef hakkıdır.
134
VUK’un 12. maddesinde
135
,
mirasçıların, mirasbırakanın vergi borçlarından sorumluluğu düzen-
lenmiştir. Buna göre; ölüm halinde mükelleflerin ödevleri, mirası red-
detmemiş yasal ve atanmış mirasçılarına geçecektir. Ancak, mirasçılar
vergi borçlarından diğer borçlardan farklı olarak miras hisseleri ora-
nında sorumlu tutulurlar.
136
,
137
Bu maddeye göre, mirası reddetmemiş
kanuni ve mensup mirasçıların; ölen kişinin vergi mükellefi ya da so-
rumlusu olması halinde, ölümü sonrası vergi idaresine bu kişiyle ilgili
ölüm bildiriminde bulunulması; defter tutma, envanter çıkarma, kayıt
nizamı, muhafaza ve ibraz gibi ödevlerin yerine getirilmesi, ölüm ta-
rihi itibariyle kıst dönemi kapsayan kar veya zararın tespit edilerek
dönem gelirinin beyan edilmesi, kıst dönem için tahakkuk edecek
vergilerin zamanında ödenmesi, mirasbırakanın sağlığında tarh ve
tahakkuk ettirilmiş fakat kısmen ya da tamamen ödenmemiş vergi
borçlarının ödenmesi gibi ödevlerin yerine getirilmesi gerekmektedir.
Ancak bu vergi borçlarından, intifa hakkını seçen eşin sorumlu olma-
makta, mülkiyet hakkına sahip mirasçıların sorumlu tutulmaktadır.
138
4. Türkiyede Mükellef Hakları ve Mirasın Reddinin Medeni ve
Vergi Hukuku Yönünden Değerlendirilmesi
4.1. Türkiyede Mükellef Haklarının Değerlendirilmesi,
Sorunlar ve Çözüm Önerileri
Türkiye’de vergilendirme sürecine ilişkin usul ve esaslar kanun-
larla ayrıntılı olarak düzenlenmiş ve sıkı kurallara bağlanmış olma-
sı, mükellef haklarının da esas itibariyle anayasal normlarda ve vergi
kanunlarında düzenlenmesini sağlamıştır.
139
Bu çerçevede, mükellef
haklarının; 1982 Anayasa’sında, VUK’da, 6183 sayılı AATUHK’da ve
134
Ahmet Erol, Nergiz Elmas, a.g.e., 2014, s.14.
135
213 Sayılı Kanun, a.g.e., 1961, s.3478.
136
Memduh Aslan, a.g.e., 2011, s.131.
137
İVDB. a.g.e., 2013, s.1-2.
138
Mehmet Korkusuz, a.g.e., 1993, s.23.
139
Neslihan Koşar, “Avrupa Birliği’nde Mükellef Hakları ve Türkiye’de Mükellefin
Durumu”, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Dokuz Eylül Üniversitesi. 2007,
s.100.