TBB Dergisi 120.Sayı

Kadının İnsan Haklarından Bir Sapma Örneği: Hindistan’da Sati Geleneği

GİRİŞ

Kadına karşı şiddet bugün tüm dünyada güncelliğini koruyan bir

olgudur. Hatta daha ileri boyutlarıyla kadının insan hakları, başta ya-

şama hakkı olmak üzere yaygın olarak ihlal edilmektedir. Şüphesiz ki,

bu olgunun altında yatan sebepler çok farklı olabilir. Bu olgu, sosyal,

kültürel, iktisadi, eğitimsel vs. pek çok kavramla eşleştirilerek ince-

lenebilir. Hangi kavram altında incelenirse incelensin, bir hukuk ih-

lali olduğu gerçeği yadsınamaz. Dolayısıyla kültürel rölativizm dahil

herhangi bir görecelilik tezi, bu tür temel hak ihlallerini meşru hale

getirmeye yönelik bir araç olarak kabul edilemez.

Bu çalışmanın konusunu, kadının genel olarak insan haklarının

özelde ise yaşama hakkının bir ihlali olan sati uygulaması oluştur-

maktadır. Sati, Hindistan’da dul kadınların, ölen kocalarının cenaze

ateşinde yanarak ölmeyi göze aldıkları veya almak zorunda bırakıl-

dıkları bir uygulamadır. Bu uygulama, kimi çalışmalarda tarihsel bir

olgu olarak aktarılmaktadır. Fakat çalışmanın içeriğinde bahsedildiği

üzere konu yirmi birinci yüzyılda dahi varlığını ve güncelliğini de-

vam ettirmektedir.

Hindistan’da günümüzde, kadın ölümlerine yol açan ve sayı ola-

rak satiden daha fazla karşılaşılan bir uygulama daha vardır ki, bu da

çeyiz sebebiyle öldürme uygulamasıdır. Bu uygulamada, erkeğin karı-

sından talep ettiği çeyizin kadın tarafından karşılanamadığı durum-

larda, yani kadının çeyiz yükümlülüğünü yerine getiremediği durum-

larda, erkek karısını yakarak öldürmektedir. Hem sati uygulaması,

hem de çeyiz sebebiyle yakma uygulamaları bugün için Hindistan’da

suç olarak kabul edilmekte fakat bu olaylar polis kayıtlarına intihar

veya kaza olarak geçtiklerinden, olaylarla ilgili caydırıcı nitelikte ceza-

lar verilmemektedir.

Tespit edebildiğimiz kadarıyla konunun Türk Hukukunda çok

fazla incelemesi olmamıştır. Konunun seçilmesindeki amaç, hem sati

uygulamasının ve hem de kadına yönelik mevcut bakış açısının olum-

suzluklarını gözler önüne sermektir.