dergi-121

Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Kararlarında Hâkim ve Savcılara İlişkin Disiplin ...

redir ülke gündemini meşgul etmektedir. Yargısal süreçlerin basın

ve kamuoyu tarafından yakından izlendiği bir ortamda, hâkimlerin

hiçbir baskı altında kalmadan ve verdikleri kararlar yüzünden ge-

lecek endişesi taşımadan görev yapabilmeleri için, yargı bağımsız-

lığının hem anayasal düzeyde teminat altına alınması, hem de bu

teminatların uygulanması zorunludur. Özellikle, ülkenin ekono-

mik, güvenlik, eğitim ve sosyal politikalarına ilişkin olan davalarda

verilecek olan kararların, davalı konumda olan özel ya da tüzel ki-

şileri ya da baskı gruplarını rahatsız etmesi mümkündür. Böyle bir

durumda hâkim, yargısal faaliyet esnasında verdiği karardan veya

kullandığı takdirden dolayı zarar görmeyeceğini, soruşturmaya tabi

tutulmayacağını bilmelidir.152 Unutulmamalıdır ki, bağımsızlık il-

kesi hoşa giden, toplumun geneli tarafından benimsenen, popüler

kararların alınmasının değil, adil ve vicdani olan kararların veril-

mesinin teminatıdır.

Yargı bağımsızlığına ilişkin uluslararası belgelere göre, hakimin

sorumluluğunu gerektiren fiiller, kanunda açık ve öngörülebilir bir

şekilde düzenlenmeli, yargı mensupları yargısal süreçlerdeki huku-

ki takdirleri nedeniyle disiplin yaptırımına maruz bırakılmamalıdır.

Ayrıca karar süreçleri, AİHS’nin 6. maddesinde düzenlenen adil yar-

gılanma hakkı ilkesine uygun olmalıdır. Yukarıda belirtildiği üzere,

Türk Hukuk Sisteminde hâkim ve savcıların disiplin süreçlerini dü-

zenleyen hükümler AİHM içtihatları ışığında değerlendirildiğinde;

adil yargılanma hakkının gerektirdiği çelişmeli yargılama, silahların

eşitliği, savunma hakkı, hukuki dinlenilme, hukuki belirlilik ve ön-

görülebilirlik, etkili yargısal koruma ve etkili başvuru gibi konularda

eksiklikler bulunmaktadır. Ayrıca, Kayasu, Özpınar, Albayrak gibi ül-

kemiz aleyhine verilen AİHM kararları dikkate alındığında, hakkın-

da soruşturma yapılan kişilerin sahip olması gereken bazı usuli hak

ve teminatların, soruşturma ve karar aşamasında HSYK tarafından

ihmal edildiği görülmektedir. Dolayısıyla, hem iç hukukta süreci dü-

zenleyen mevzuat hükümleri yargı bağımsızlığı, hâkim teminatı ve

adil yargılanma hakkı ilkelerine göre yeniden düzenlenmeli, hem de

HSYK karar verirken bu ilkelerin hayata geçirilmesinde gerekli özen

ve hassasiyeti göstermelidir.

152

Mahmut Şen, Yargının Bağımsızlığı ve Hesap Verebilirliği İlişkisi, s.83