dergi-122

Vatandaşlık Hukuku Temel İlkelerinin Türk Hukuku ve Kıbrıs Türk Hukuku Açısından ...

370

Giriş

Hukuk dallarında, ayrı ayrı benimsenmiş, bir takım temel ilke-

ler bulunmaktadır. Vatandaşlık hukuku açısından söz konusu ilkeler,

“herkesin

mutlaka

bir vatandaşlığı olmalıdır”, “herkesin

yalnız

bir va-

tandaşlığı olmalıdır” ve “herkes vatandaşlığını seçme ve değiştirmede

özgür olmalıdır” şeklindedir

Belirtilen ilkelerden, “herkesin mutlaka bir vatandaşlığı olmalı-

dır” ilkesi, vatansızlığı önlemeye hizmet etmekte, “herkesin yalnız bir

vatandaşlığı olmalıdır” ilkesi, çok vatandaşlığı

önlemeye hizmet et-

mekte, “herkes vatandaşlığını seçme ve değiştirmede özgür olmalıdır”

ilkesi ise, açık ifadesinden de anlaşılacağı üzere, kişilerin, vatandaşlık-

larını seçme ve değiştirmede, özgür iradeleri ile hareket edebilmesini,

kimseye zorla vatandaşlık verilemeyeceği gibi, kimsenin de, bir devlet

vatandaşlığını kazanma girişiminin engellenmemesine hizmet etmek-

tedir.

Belirtilen temel vatandaşlık hukuku ilkeleri, her ülkenin vatan-

daşlık kanunlarında, farklı şekillerde etki yaratmaktadır.

Gerçek kişiler ile sınırlandırdığımız çalışma konumuz itibarıyla,

“vatandaşlık” hukuku kavramı ve vatandaşlık hukukunun temel kay-

naklarının ardından, Türk ve Kıbrıs Türk Hukukunda vatandaşlığın

türleri, vatandaşlık hukukunun temel ilkelerinin genel açıklamalarına

yer verilecek ve esas olarak ise, temel ilkelerin, Türk Hukukunda ve

Kıbrıs Türk Hukukundaki etkileri ele alınarak, karşılaştırılacaktır.

I. Genel Olarak

A. “Vatandaşlık” Kavramı

Vatandaşlık; gerçek kişileri devlete bağlayan hukuki bağı ifade et-

mektedir.

Bir kişi üzerinde, birden fazla devletin vatandaşlık iddiasında bulunması, diğer

bir ifadeyle, kişinin, birden fazla vatandaşlığı olması, “çifte vatandaşlık” olarak

adlandırılmaktadır. Diğer yandan, kişinin ikiden fazla vatandaşlığı olması halin-

de, “çifte vatandaşlık” terimi, kapsam açısından yetersiz kalacaktır. Bu nedenle,

kişinin birden fazla vatandaşlığı olması halini ifadede, çifte vatandaşlık deyimi

yerine, çok vatandaşlık (multi nationality) deyiminin kullanılması yerinde olacak-

tır. Rona Aybay/Nimet Özbek, Vatandaşlık Hukuku, İstanbul 2015, s. 55.