dergi-122

TBB Dergisi 2016 (122)

Ayhan DOLUNAY

375

Yine, esas sözleşmeye ek Protokoller ile vatandaşlığa ilişkin dü-

zenlemeler yapılması da mümkündür (örneğin, Diplomatik İlişkiler

Konusunda Viyana Sözleşmesi

Ayrıca, milletlerarası antlaşmaların yorumu ile ilgili olarak

milletlerarası mahkemelerce verilen kararlar da kaynak olarak

gösterilirken,

ayrıca milletlerarası teamül kuralları da kaynak olarak

kabul edilmektedir.

II. Türk Hukukunda ve Kıbrıs Türk Hukukunda Vatandaşlığın

Türleri

Vatandaşlık türlerini iki grupta ele almak mümkündür. Bunlar; öz

(asli) vatandaşlık ve sonradan kazanılmış (müktesep) vatandaşlıktır.

Türk Hukukunda, 5901 sayılı TVK uyarınca,

“Türk vatandaşlığı, do-

ğumla veya sonradan kazanılır.”.

Ayni şekilde, Kıbrıs Türk Hukukunda da, 25/1993 sayılı KYY,

“Yasa

Yolu İle Yurttaşlığın Kazanılması”

başlıklı 2. Kısım incelendiği zaman,

vatandaşlığın doğum ile veya sonradan kazanıldığı görülmektedir.

A. Öz (Asli) Vatandaşlık

Öz (asli) vatandaşlık, kişinin doğum anında,

doğumundan dolayı

kazandığı vatandaşlıktır.

Bu şekilde vatandaşlık kazanılmasında,

herhangi bir makam kararına ihtiyaç duyulmamakta; kişi, an’asıl yani

doğumdan itibaren vatandaş sayılmaktadır.

Öz vatandaşlık, kan ya da nesep esası

(jus sanguinis)

ve toprak ya

da doğum yeri esası

(jus soli)

olmak üzere, iki farklı şekilde kazanabi-

labilmektedir.

<http://www.un.org/womenwatch/daw/cedaw/text/econvention.htm

>>.

Vienna Convention on Diplomatic Relations – 1961, <

<http://legal.un.org/ilc/

texts/instruments/english/conventions/9_1_1961.pdf>>.

Bu hususla ilgili en önemli örnek, UAD tarafından verilen Nottebohm Kararı’dır.

Doğan, s. 31. Nottebohm Kararı hakkında ayrıntılı bilgi için Bkz. İlhan Unat, Not-

tebohm Kararı ve Tabiyetin Gerçekliği İlkesi, AÜSBF Yayını, Ankara 1996.

“Öz (asli) vatandaşlık deyiminin asıl anlamı, doğum ile kazanılan vatandaşlık ol-

mak ile birlikte, ayrıksı olarak, kazanılan “ilk uyrukluk” için de, bu deyimin kul-

lanıldığı belirtilmiştir. Bu görüşe göre, örneğin doğumdan itibaren vatansız olan

bir kişinin elde ettiği ilk vatandaşlık da asli vatandaşlık sayılmaktadır”. Aybay/

Özbek, s. 93.

Doğan, s. 45; Turhan/Tanrıbilir, s. 25.