465 / 473
Mahkemelerce Faturaya Dayalı Olarak İhtiyati Haciz Kararı Verilebilir Mi? (İİK. m. 257)
464
Maddedeki «rehin» sözcüğünü İİK. mad. 23 hükmünün ışığı altın-
da
29
yorumlamak gerekir. Bu nedenle, İİK. mad. 257/I’deki rehin teri-
mi, taşınır ve taşınmaz rehinleri ile bu terimin aynı madde gereğince
kapsamına giren diğer hakları kapsar. Şu halde, alacaklı, borçlunun
malları üzerinde
«hapis hakkı»
na sahipse, bu hak da bir rehin hakkı
sayıldığından (İİK. mad. 23/II), ayrıca borçlusu hakkında ihtiyati haciz
isteminde bulunamaz. Buna karşın,
«şahsi teminat»
ihtiyati hacze gerek
göstermeyecek derecede kuvvetli bir teminat olarak yasa koyucu tara-
fından kabul edilmemiş olduğundan, borcu için kefil göstermiş olan
borçlu hakkında, ihtiyati haciz istenebilir.
Kural olarak «rehinle temin edilmiş alacaklar için» ihtiyati haciz
isteminde bulunulamazsa da,
30
şu hallerde -rehne rağmen- ihtiyati
hacze izin verilmiştir:
Alacağın rehinle güvence altına alınmış olmasına rağmen,
«ilk
önce rehnin paraya çevrilmesi yoluyla takip yapmak zorunluluğu olmayan hal-
lerde»
(İİK. mad. 45),
31
alacaklı, borçlu hakkında ihtiyati haciz yoluna
başvurulabilir. Bu durumlara örnek olarak şu alacaklar gösterilebilir:
a)
Rehnin alacağı karşılayamayacağı muhakkak olan hallerde,
açık kalacak miktar için ihtiyati haciz istenebilir.
32
Bu durumda, ih-
tiyati hacze karar verecek mahkeme, rehnin kıymetini takdir ederek,
rehinle temin edilmemiş durumda bulunan açık için ihtiyati haciz ka-
rarı verebilir.
b)
Rehnin alacağı karşılayamadığı hallerde,
33
c)
Kambiyo senedine bağlı alacaklarda,
34
d)
İpotekle temin edilmiş faiz ve senelik taksit alacaklarında,
35
29
Ayrıntılı bilgi için bknz: Bu eser, C.2, s:2632 – T. Uyar, İcra Hukukunda Rehnin
Paraya Çevrilmesi, 2. Baskı, s:26 vd.
30
B. Gürdoğan, Rehinli Alacaklar İçin İhtiyati Haciz,
Ad. D.,
1964/7-8, s:748 vd.
31
T. Uyar, İİK. Şerhi, C:2, s: 3539 vd. – T. Uyar, Rehin, s: 86 vd.
32
N. Berkin, age. s:416 – İ. Postacıoğlu, age. s:712 – B. Kuru, age. C:3, s:2501 – B.
Kuru, El Kitabı, s:1037 – S. Üstündağ, age. s:408
33
Bknz: T. Uyar, İİK. Şerhi, C:3, Madde: 45, Açıklama IV -A- a «s: 3539» - T. Uyar,
Rehin, s:86
34
Bknz: T. Uyar, İİK. Şerhi, C:3, Madde: 45, Açıklama IV -A- b «s: 3539 vd.» -T. Uyar,
Rehin, s:86
35
Bknz: T. Uyar, İİK. Şerhi, C:3, Madde: 45, Açıklama IV -A- c «s: 3540» - T. Uyar,
Rehin, s: 86 vd.