467 / 473
Mahkemelerce Faturaya Dayalı Olarak İhtiyati Haciz Kararı Verilebilir Mi? (İİK. m. 257)
466
3- Alacağın vadesinin gelmiş olması: A-
Kural olarak, ancak va-
desi gelmiş olan yani
«muaccel olan»
alacaklar için ihtiyati haciz istene-
bilir.
43
Bu kuralın ayrıkları (istisnaları) az sonra incelenecektir.
a)
Borcun muaccellik anı,
«borcun istenebileceği veya ifa edilebileceği»
anı ifade eder. Genellikle, ihtiyati haciz istemine konu edilen senetler-
de
«muayyen bir vade»
öngörülmüş olduğundan, ihtiyati haciz istemi ile
karşılaşan mahkemenin, ihtiyati haciz kararı verebilmek için «senedin
vadesinin gelmiş olup olmadığını» araştırması gerekli ve yeterli’dir.
Eğer, borç için bir «vade» öngörülmemişse, o zaman alacaklının
ihtarı gerekir.
Uygulamada, bonolara;
«...bu bono (emre muharrer senet) vadesinde
ödenmediği takdirde, sonraki bonoların da muaccel olacağı...»
şeklinde ko-
nan «muacceliyet kayıtları»nın geçersiz olduğunu
44
45
hatırlatalım. Bu
nedenle, «kambiyo hukuku ile bağdaşmadığı için» geçersiz olan bu ka-
yıtlara dayanarak, henüz vadesi gelmemiş olan bu bonolar hakkında
ihtiyati haciz kararı verilmemelidir.
Eğer taraflar aralarında yaptıkları ayrı bir sözleşmede, «düzen-
lenen senetlerden birisinin vadesinde ödenmemesi halinde diğerleri-
nin de muaccel olacağını» kararlaştırmışlarsa, bu sözleşme gereğince
günü (vadesi) gelmemiş olan senetler için de kanımızca ihtiyati haciz
kararı istenebilmelidir.
46
B- Vadesi gelmemiş borçtan dolayı
ihtiyati haciz verilmesi, ay-
rık olarak öngörülmüş bir yoldur. Gerçekten, ancak şu hallerde, henüz
muaccel olmayan yani vadesi gelmemiş bulunan bir borç için ihtiyati
İşletme Rehni, s:89 – Ş. Kayıhan, Ticari İşletme Rehni, s:73 – S. Reisoğlu, Ticari
İşletme Rehni ve Uygulamada Ortaya Çıkan Sorunlar, s:33 – E. Türker, Ticari İş-
letme Rehni, s:116 vd.
43
Bknz: 15. HD. 19.11.2007 T. 6565/7260; 11. HD. 9.10.2006 T. 8054/9887; 18.9.2006
T. 7569/8883; 19. HD. 23.6.2005 T. 4448/7057; 11. HD. 7.3.2005 T. 1941/2138; 19.
HD. 27.10.2005 T. 9189/10720; 27.10.2005 T. 9471/10721
(www.e-uyar.com)
44
Ayrıntılı bilgi için bknz: T. Uyar, Kambiyo Senetleri, 3. Bası, s:28 vd. – T. Uyar, İİK.
Şerhi, C: 8, s: 13042 – M. Oskay /C. Koçak/A. Deynekli/ A. Doğan, İİK. Şerhi, C:4,
s:5261 – B. KURU, age. C:3, s:2499 – B. Kuru, El Kitabı, s:882 – M. Özekes, age. s:137
45
Karş: S. Köprülü, Vadesi Gelmemiş Bonolarda İcra Takibi ve İhtiyati Haciz,
Bursa
Bar. D
., 1986/Şubat, s:6 vd. (Bu görüşe göre, ciro edilmemiş bonolardaki muacce-
liyet koşulu geçerli olmalıdır..)
46
T. Uyar, Kambiyo Senetleri, s: 29 – T. Uyar, Bu eser, C:8, s:13042 – B. Kuru, age.
C:3, s:2499 – B. Kuru, El Kitabı, s:1036 – M. Özekes, age. s:137