Dergi(124)

Türkiye’de Bulunan Suriyelilere Uygulanan Geçici Koruma Statüsü...

ya da uluslararası koruma sağlayan başka uluslararası belgeler kapsa-

mına giren üçüncü ülke vatandaşları ya da vatansız kişilerdir (m.2/c).

Yerinden edilmiş kişiler m.2/c hükmünde vurgulandığı üzere, özellik-

le silâhlı çatışma ya da yaygın şiddetten kaçan kişiler ile sistematik ve

genel insan hakkı ihlâllerine maruz kalan ya da maruz kalma konu-

sunda ciddi risk altında olan kişilerdir.

Yönergede, ülkesinden ayrılmaya zorlanmış kişilerin kitlesel sı-

ğınma durumunda geçici korumadan yararlanması sırasında bazı

kişilerin bu haktan hariç tutulmalarını belirleyecek kriterlerin belir-

lenmesi gerektiği ifade edilmiştir.

Bu kriterler, 28. maddede ele alın-

mıştır. 28. maddede sayılan ve geçici koruma dışında tutulacak kişiler

dört gruba ayrılmıştır.

Buna birinci grupta, bu tür suçlarla ilgili hükümler içeren milletle-

rarası belgelerde tanımlandığı şekilde barışa karşı suç veya savaş suçu

veya insanlığa karşı suç işlediğini düşündürecek ciddi nedenler bulu-

nan kişiler bulunmaktadır (m.28/1-a(i)).

İkinci grupta, Üye Devlet tarafından kabul edilmeden önce siyasî

olmayan ağır suç işlediğini düşündürecek ciddi nedenler bulunan ki-

şiler yer almaktadır

(m.28/1-a(ii)). Bu fıkranın devamında, tahmin

göre mülteci sayılan şahıs; Milletlerarası mülteci teşkilatı tarafından faaliyeti es-

nasında alınmış mülteci sıfatını vermeme kararları, bu kısmın 2 nci fıkrasındaki

seraiti haiz olan kimselere mülteci sıfatının verilmesine mâni değildir: 2. 1 Ocak

1951’den evvel cereyan eden hâdiseler neticesinde ve ırkı, dinî, tâbiiyeti, muayyen

bir içtimaî gruba mensubiyeti veya siyasî kanaatleri yüzünden takibata uğrayaca-

ğından haklı olarak korktuğu için vatandaşı olduğu memleket dışında bulunu-

yorsa oraya dönemeyen veya mezkur korkuya binaen dönmek istemeyen şahıs;

Birden fazla tâbiiyeti olan bin şahıs hakkındaki “Vatandaşı olduğu memleket” ta-

biri tâbiiyetini haiz olduğu memleketlerden her birini kast eder. Haklı bir korkuya

müstenit muteber bir sebep olmaksızın vatandaşı olduğu memleketlerden birinin

himayesinden mahrum sayılmaz.

Yönerge Önsözü Paragraf 22.

Kerber, s.197.

Bu kapsamda sayılan kişiler, 1951 tarihli Cenevre Sözleşmesi’nin 1F(a) maddesin-

de sayılan kişilerle aynıdır. Buna göre, Bu Sözleşme hükümleri: a) Bunlara müte-

dair milletlerarası vesikalarda tarif edildiği manada barışa karşı bir suç, bir harb

suçu veya insanlığa karşı bir suç işlediği; …ciddi kanaat mevcut olan bir şahıs

hakkında tatbik edilemez.

Bu kapsamda yer alan kişiler 1951 tarihli Cenevre Sözleşmesi’nin 1F(b) maddesin-

de sayılan kişilerle aynıdır. Buna göre, Bu Sözleşme hükümleri: b) Mülteci sıfatıy-

la kabul edildiği memlekete ilticadan evvel iltica memleketi dışında ağır bir genel