Sayi126

TBB Dergisi 2016 (126)

Ufuk YEŞİL

yasaklayan ülkeler açısından bu durumun takdir marjları içinde kaldı-

ğı yönünde ve ilgili devletleri destekler nitelikte kararlar vermesidir.

122

Dini sembol kullanımının AHİS’te de güvence altına alınan en te-

mel haklarından olması ve böyle bir hakkın bireye tanınmasının bir

gereği olarak kişilerin kendilerini geliştirmesi, ifade edebilmesi ve ki-

şinin yapmış olduğu tercihine saygı gösterilmesi amacıyla getirilen ya-

sakların kaldırılarak, bireylerin dini sembolleri rahatça kullanabilme-

leri için yasal düzenlemeler yapılması gerektiği düşünülmektedir

123

Kaldı ki Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Komitesi, dini sembol-

lerin kullanımıyla ilgili yapılan başvurularda konuya daha geniş ve

kapsayıcı bakmakta, dini sembollerin kullanımını dini açığa vurma

özgürlüğünün bir parçası olarak görmekte ve geçerli bir gerekçe ol-

madan getirilen bir yasaklamayı bu özgürlüğün ihlali olarak kabul

etmektedir. Komite konuyla ilgili yapılan Hudoyberganoca/Özbekis-

tan başvurusunda, üniversitelerde getirilen başörtüsü yasağının dini

açıklama özgürlüğünün ihlali olduğuna karar vermiştir.

124

SONUÇ

Toplumsal ve bireysel nitelikteki insan haklarının bir bütün ol-

duğu yönündeki genel kabule rağmen din ve inanç özgürlüğünün bu

hakların mihenk taşı olarak farklı bir konuma sahip olduğu söylenebi-

lir. Bu farklı konum, insanın kutsallığının ve doğasının temeli olan di-

ğer hak ve özgürlüklerin gelişiminde din ve inanç özgürlüğünün esas

ve öncelikli bir işleve sahip olmasından ileri gelir.

İnsanlık ve özelde de her bir insan için çok önemli olan ve bir nevi

diğer bütün özgürlüklerin başlangıç noktası kabul edilen din ve vic-

dan hürriyetinin Fransa’da elde edilmesi ve istenilen düzeye gelmesi

için çok çetin mücadelelerin verildiği görülmektedir.

Özellikle Fransız ihtilalından önceki dönemdeki yönetim ile ih-

tilal sonrası dönemdeki yönetimin bu özgürlüğe bakışının çok farklı

olduğu görülecektir. İhtilal öncesi dönemde dinin daha doğrusu kili-

122

Gönenç, s. 262.

123

Kurt, s. 228.

124

Doğru ve Nalbant, s. 133.