266 / 437
TBB Dergisi 2016 (127)
Ayşe EROL SARIYEV
265
Hayvanlarının Üretim, Satış, Barınma ve Eğitim Yerleri Hakkında
Yönetmelik,
10
Bulaşıcı Hayvan Hastalıkları ile Mücadelede Uygulana-
cak Genel Hükümlere İlişkin Yönetmelik,
11
Veteriner Hekimlik Meslek
Etiği Kuralları,
12
sorumluluğun pozitif hukuktaki kaynaklarıdır. Belir-
tilen kanun ve yönetmeliklerde yer verilen, veteriner hekimin hayvan
üzerindeki tıbbî müdâhalesinde uymakla yükümlü olduğu ilgili hü-
kümlere çalışmamızda yeri geldiğince değinilmiştir.
II. SORUMLULUĞUN NESNESİ
Veteriner hekimin uyguladığı tedavi sebebiyle sorumluluğunun
nesnesi, hukukî anlamda eşya sayılıp sayılmadığı tartışmalı olan ve
yaşama hakkına sahip olan
13
hayvanlardır. Hukukî anlamda eşya
genel olarak, üzerinde bireysel hâkimiyet sağlanabilen, ekonomik
bir değer taşıyan, kişi ve hayvanlar dışındaki cismanî varlık olarak
tanımlanmaktadır.
14
Hayvanın eşya değil fakat eşya benzeri olduğu-
10
RG., 8.10.2011, S. 28078.
11
RG., 20.01.2012, S. 28179.
12
Türk Veteriner Hekimleri Birliği’nin 13 Ağustos 2000 tarihli Büyük Kongresinde
kabul edilerek, Merkez Konseyi’nin “Dayanışma Dergisinin” Kasım 2000
sayısında yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.
13
Hayvanların yaşama hakkına sahip oldukları 5199 sayılı Hayvanları Koruma
Kanunu’nun amaç ve kapsam başlıklı maddeleriyle hüküm altına alınmıştır: “Bu
Kanunun amacı; hayvanların rahat yaşamalarını ve hayvanlara iyi ve uygun mu-
amele edilmesini temin etmek, hayvanların acı, ıstırap ve eziyet çekmelerine karşı
en iyi şekilde korunmalarını, her türlü mağduriyetlerinin önlenmesini sağlamak-
tır.” (m. 1) “Bu Kanun, amaç maddesi doğrultusunda yapılacak düzenlemeleri,
alınacak önlemleri, sağlanacak eş güdümü, denetim, sınırlama ve yükümlülük-
ler ile tâbi olunacak cezaî hükümleri kapsar.” (m. 2). Hayvan Hakları Evrensel
Bildirgesi’nde de, bütün hayvanların hak sahibi oldukları, var olma ve insanlarla
birlikte yaşama, saygı görme, bakım ve korunma gibi haklara sahip oldukları be-
lirtilmektedir (Ayrıntılı bilgi için bkz. İsmet Sungurbey, Hayvan Hakları Bir İn-
sanlık Kitabı, Maltepe Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayını,
İstanbul 1999, s. 1033
vd.). Bunlarla birlikte hayvanlara ancak belirli şartlar altında ötenazi uygulana-
bilir: “Hayvanlara ötenazi yapmak yasaktır. Ancak a) Hayvanlara acı ve ıstırap
çektiren veya iyileşme durumu bulunmayan hastalık durumlarında b) Akut bu-
laşıcı bir hayvan hastalığının önlenmesi ya da eradikasyonu amacıyla veya insan
sağlığı için risk oluşturan durumlarda c) Davranışları insan ve hayvanların hayatı
ve sağlığı için tehlike teşkil eden ve olumsuz davranışları kontrol edilemeyen du-
rumlarda, veteriner hekim tarafından ötenazi yapılmasına karar verilebilir. Öte-
nazi işlemi veteriner hekim tarafından veya veteriner hekim gözetiminde yapılır.”
(5996 sayılı Veteriner Hizmetleri, Bitki Sağlığı, Gıda ve Yem Kanunu m. 9/f. 3).
14
M. Kemal Oğuzman/Özer Seliçi/Saibe Oktay-Özdemir, Eşya Hukuku, Filiz Kita-
bevi,
17. Bası, İstanbul 2014, s. 8.