dergi 127

TBB Dergisi 2016 (127)

Ayşe EROL SARIYEV

267

da benzeri kanunî düzenlemeler getirildiğinde, hayvanların nitelikle-

ri bakımından diğer eşya türleri arasında farklı bir konumda oldukları

veya olmaları gerektiği yönünde zihinlerde yer eden düşüncelerin

hukukî bir zemin kazanması sağlanabilir. Bununla birlikte öğretide,

hayvanın muhtaç olduğu özel statüye ve korunmaya kavuşturulma-

sı için sadece

“hayvan eşya değildir”

şeklindeki bir düzenlemeye değil;

özellikle İsviçre ve Almanya’da olduğu gibi hayvanların hukukî ko-

numları ile ilgili getirilen bir dizi değişikliğe

ihtiyaç bulunduğu da

özellikle vurgulanmaktadır.

Hayvanın, hukukî anlamda eşya sayılıp sayılmadığı tartışma-

lı olsa da, aynî hak

konusu olduğuna dair fikir birliği mevcuttur.

Aynî hakkın sağladığı tasarruf ve korunma imkânından, hayvanlar

üzerinde hak sahibi olan kişiler yararlanır. Sonuç itibariyle, mevcut

hukukî düzenlemelere göre eşya olarak kabul ettiğimiz ve aynî hak

konusu olan hayvanlar, veteriner hekimin uyguladığı tedavi sebebiyle

ortaya çıkacak hukukî, cezaî, idarî veya meslekî sorumluluğun nes-

Zira bir kimsenin arabasına zarar vermek ile hayvanına zarar vermenin aynı şey

olmadığı herkesin malûmudur (Aksoy Dursun, s. 185). Bunun aksi yönde düşün-

ce toplumda hoş karşılanmaz (Genç Arıdemir, s. 328).

İsviçre Medenî Kanunu’na, kayıp hayvanın bulunmasına dair düzenleme (mali-

ki tespit edilemeyen kayıp eşyanın mülkiyetinin kazanılması için geçmesi gere-

ken süre beş yıl iken, ev alanında, maddî veya kazanç amacı olmaksızın beslenen

ev hayvanı için bu sürenin, hayvanla sahibi arasında kurulan yakın bağ da göz

önüne alınarak iki ay olarak belirlenmesine dair) ile ev hayvanlarının kazandırıcı

zamanaşımı ile kazanılmasına dair düzenleme (ev alanında, maddî veya kazanç

amacı olmaksızın beslenen ev hayvanının iyiniyetli zilyedi davasız ve aralıksız iki

ay süre ile malik sıfatıyla zilyetliğini sürdürürse mülkiyeti zamanaşımı ile kazana-

cağına dair) getirilmiştir (Genç Arıdemir, s. 340-342). İsviçre Borçlar Kanunu’nda,

ev alanında, maddî veya kazanç amacı olmaksızın beslenen hayvanların tedavi

masrafları hayvanın satış değerini aşıyorsa, bunun zarar verenden talep edilip

edilemeyeceğine mahkemece karar verilebileceği hükme bağlanmıştır. Buna ben-

zer hükümlere Avusturya ve Alman Medenî Kanunları’nda da yer verilmiştir

(Aksoy Dursun, s. 186; Genç Arıdemir, s. 342-343). İsviçre Borçlar Kanunu’nun bir

başka maddesinde de, yaralanan ve ölen ev hayvanı için onu idare edenin veya

yakının manevî tazminat isteyebileceği hükmüne yer verilmiştir (Aksoy Dursun,

s. 186; Genç Arıdemir, s. 344 vd.). İsviçre İcra İflas Kanunu’nda da, ev alanında,

maddî veya kazanç amacı olmaksızın beslenen hayvanların haczedilemeyeceği

hüküm altına alına alınmıştır (Genç Arıdemir, s. 328, dn. 5). Alman hukukunda

da buna benzer bir düzenleme yer almaktadır (Genç Arıdemir, s. 329, dn. 10).

Aksoy Dursun, s. 187-188.

Aynî hak, sınırları belli eşya üzerinde bir kişinin doğrudan doğruya sahip olduğu

ve herkese karşı ileri sürebildiği hâkimiyet olarak ifade edilmektedir (Esener/

Güven, s. 42).