Dergi 130

TBB Dergisi 2017 (130)

Volkan MAVİŞ

amacını taşımamaktadır. İlgili unsurlara, gerektiği yerlerde atıfta bu-

lunmak suretiyle değinilecektir.

II. İNSANLIĞA KARŞI SUÇLAR ve CİNSEL ŞİDDET

A. TARİHSEL GELİŞİM

Tarih sahnesi milyonlarca insanın yaşadığı katliamlarla dolu olsa

da hukuki alandaki gelişmeler ancak bir asırlık geçmişe dayanmakta-

dır. Dolayısıyla “İnsanlığa karşı suç” fikrinin de uzun bir ömre sahip

olduğu söylenemez. Böyle bir kavramın ilk kez

George Washington Wil-

liams

tarafından, Belçika Kralı

II. Leopold

’a Kongo’da çalıştırılan siyahi

kölelerin yaşam şartlarına ilişkin yazdığı mektupta kullanıldığını gö-

rüyoruz.

Bununla birlikte insanlığa karşı suç olgusu, 20. yüzyılın ilk

yarısında meydana gelen katliamlara tepki olarak uluslararası hukuka

dâhil edilmeye başlandı. Bu dönemden önce devlet egemenliğine saygı

gereğince ülkenin sınırları içinde gelişen olaylara uluslararası aktörle-

rin müdahalede bulunması düşünülmüyordu. Ancak, iki dünya sava-

şı boyunca yaşanan trajedilerin korkunç boyutlarda olması halkların

devletlerden korunması gerektiği anlayışını ortaya çıkardı.

İnsanlığa karşı suçların resmi anlamdaki ilk kullanımı I. Dün-

ya Savaşı’nda olmuştur.

Büyük Britanya, Fransa ve Rusya, İttifak

Devletleri’nde yaşandığı iddia edilen katliamlara yönelik gönderdik-

leri bildiride “insanlığa karşı suç” ifadesini kullanmıştı.

Önemle be-

lirtelim ki, hazırlanan taslak bildiride “Hıristiyanlığa ve medeniyete

karşı suçlar” ifadesi yer almaktaydı.

Diğer yandan Fransa’nın Müslü-

man devletlerden gelebilecek itirazlardan çekinmesi bu ifadenin kul-

lanılmasını önlemişti. Savaş sonrasında Amerika’nın uluslararası ceza

Norman Geras, Crimes Against Humanity: Birth of a Concept, Manchester Uni-

versity Press, Manchester 2011, s. 4.

Margaret M. deGuzman,“Crimes Against Humanity”, in Routledge Handbook of

International Criminal Law, Routledge Press, Oxon 2011, s. 121.

Söz konusu kullanım daha ziyade politik bir tepki olarak kendisini göstermekte-

dir. Timothy L. H. McCormack, “From Sun Tzu, to the 6th Committee: The Evolu-

tion of an International Criminal Law Regime”, in The Law of War Crimes: Nati-

onal and International Approaches, Kluwer Law International, Hague 1997, s. 45.

Robert Cryer, Prosecuting International Crimes: Selectivity and the International

Criminal Law Regime, Cambridge University Press, New York 2005, s. 248.

Andrew Clapham, Human Rights: A very Short Introduction, Oxford University

Press, New York 2007, s. 34.