Dergi 130

TBB Dergisi 2017 (130)

Volkan MAVİŞ

suçları tanımlarken kurumun günümüze kadar geçirdiği evrimi dik-

kate almıştır.

Buna göre insanlığa karşı suçlar şöyle tanımlanmıştır;

“‘İnsanlığa karşı suçlar’, herhangi bir sivil nüfusa karşı yaygın

veya sistematik bir saldırının parçası olarak işlenen aşağıdaki eylem-

leri kapsamaktadır:

(a) öldürme; (b) toplu yok etme; (c) köleleştirme; (d) nüfusun sür-

gün edilmesi veya zorla nakli; (e) uluslararası hukukun temel kuralla-

rını ihlal ederek, hapsetme veya fiziksel özgürlükten başka biçimlerde

mahrum etme; (f) işkence; (g) ırza geçme, cinsel kölelik, zorla fuhuş,

zorla hamile bırakma, zorla kısırlaştırma veya benzer ağırlıkla diğer

cinsel şiddet şekilleri; (h) paragraf 3’te tanımlandığı şekliyle, herhangi

bir tanımlanabilir grup veya topluluğa karşı, bu paragrafta atıf yapı-

lan herhangi bir eylemle veya Mahkemenin yetki alanındaki herhan-

gi bir suçla bağlantılı olarak siyasi, ırki, ulusal, etnik, kültürel, dinsel,

cinsel veya evrensel olarak uluslararası hukukta kabul edilemez diğer

nedenlere dayalı zulüm; (i) zoraki kayıplar; (j) ırk ayrımcılığı (aparthe-

id) suçu; (k) kasıtlı olarak ciddi ıstıraplara ya da bedensel veya zihinsel

veya fiziksel sağlıkta ciddi hasara neden olan benzer nitelikteki diğer

insanlık dışı eylemler.”

O halde, insanlığa karşı suçların kapsamının Nürnberg örneğin-

den bu yana insan hakları hukukunun etkisiyle büyük bir genişleme

yaşadığını söyleyebiliriz.

Buraya kadar insanlığa karşı suçların uluslararası hukukta geldiği

yeri göstermeye çalıştık. Ayrıca Türk Ceza Hukuku’ndaki düzenleme-

lere de değinmenin karşılaştırmalı bir bakış açısı sağlayacağına inanı-

yoruz. 765 sayılı Eski Türk Ceza Kanunu’nda konuya ilişkin bir düzen-

leme bulunmamaktaydı. İnsanlığa karşı suçlar Türk ceza hukukuna

ilk kez 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’yla dâhil olmuştur. Kanunun

ikinci kitabının birinci kısmı uluslararası suçlara yer vermektedir.

TCK’nın 77. maddesi şu şekildedir:

William A. Schabas, An Introduction to the International Criminal Court, Camb-

ridge University Press, Cambridge 2007, s. 99.

Roma Statüsü, 17.07.1998, A/CONF.183/9, mad. 7(1).

Schabas, An Introduction, s. 105.

Kanun koyucunun kullandığı başlığın eleştirisi için bkz. Zeki Hafızoğulları/Mu-

harrem Özen, Türk Ceza Hukuku: Özel Hükümler – Kişilere Karşı Suçlar, US-A

Yay., Ankara 2015, s. 23.