398 / 457
397
TBB Dergisi 2017 (130)
Neşe BARAN ÇELİK
çalışma iznine sahip olarak işçi, işveren sıfatıyla veya bir meslek ya
da sanatı icra ederek, yurt içinde geçirilen süreler hariç olmak üzere,
toplam en az üç yıl süre ile fiilen yabancı ülkelerde bulunan bu Kanun
ile 1076 sayılı Yedek Subaylar ve Yedek Askeri Memurlar Kanunu’na
132
tâbi yükümlüler, 38 yaşını tamamladıkları yılın sonuna kadar durum-
larını ispata yarayan belgelerle birlikte bağlı bulundukları Türk kon-
soloslukları aracılığı ile askerlik şubelerine başvurmaları ve 1.000 avro
veya karşılığı kadar yönetmelikte belirtilecek yabancı ülke parasını,
başvuru tarihinde defaten ödemeleri hâlinde muvazzaf askerlik hiz-
metini yerine getirmiş sayılırlar (Ek madde 1/1).
133
Çifte vatandaşlık halinde askerlik yükümlülüğü yine Askerlik Ka-
nunu ve 1993 tarihli ‘Birden Fazla Tabiiyetti Vatandaşların Askerlik
Yükümlülüklerini Yerine Getirmiş Sayılmalarına Dair Esaslar’
134
baş-
lıklı Bakanlar Kurulu kararında
135
düzenlenmiştir. Ancak Kanun sade-
ce ‘yurt dışında doğan ve ikamet edenler ile kanuni rüşt yaşına kadar
yabancı bir ülkeye gitmiş olanlardan bulundukları ülke vatandaşlığını
da kazanan Türk vatandaşları’ bakımından askerlik yükümlülüğünü
düzenlemiştir. Kanun uyarınca; Bakanlar Kurulu kararıyla belirlenen
esaslara göre; yurt dışında doğan ve ikamet edenler ile kanuni rüşt
yaşına kadar yabancı bir ülkeye gitmiş olanlardan bulundukları ülke
vatandaşlığını da kazanan Türk vatandaşları, talepleri hâlinde, du-
132
RG 09.07.1927, S. 628.
133
Dövizle askerlik hizmetinden yararlanmak üzere yaptıkları başvuruları kabul edi-
len yükümlülerden, gereken şartları taşımadıkları anlaşılanlar, ödemeleri gereken
yabancı ülke parasını yönetmelikte belirtilen sürelere uygun ödemeyenler, ücret
veya maaşları yurt içinden transfer edilenler, yabancı ülkelerde resmî görevle bu-
lunanlar, dövizle askerlik hizmetinden yararlanmak için gereken yükümlülükle-
rinin devamı süresince toplam olarak her takvim yılının yarısından fazlasını yurt
içinde geçirenler, yurda kesin dönüş yapanlar veya dövizle askerlik hizmetinden
yararlanma şartlarını kaybedenler, istekleriyle vazgeçenler, askerliğe elverişsiz
olduğu tespit edilenler Millî Savunma Bakanlığı tarafından dövizle askerlik hiz-
meti kapsamından çıkartılarak durumlarına uygun askerlik işlemine tâbi tutulur-
lar. Belirtilen döviz miktarlarını yarısına kadar indirmeye veya bir katına kadar
artırmaya Bakanlar Kurulu yetkilidir. Avro dışındaki diğer paralarla yapılacak
ödemelerin miktarı, her yıl başındaki çapraz kurlar esas alınarak Millî Savunma
Bakanlığı tarafından tespit ve ilân edilir (Ek madde 1/2, 1/3).
134
RG 25.07. 1993, S.21648.
135
İlgili Bakanlar Kurulu Kararına göre bu esasların amacı; yurt dışında doğan ve
ikamet edenler ile kanunî rüşt yaşına kadar yabancı bir ülkeye gitmiş olanlardan,
bulundukları ülke vatandaşlığını da kazanan Türk vatandaşlarının, askerlik mü-
kellefiyetlerini yerine getirmelerine ilişkin esas ve usulleri belirlemektir (m.1).