133

432

Şirketlerde Ortaklık Payı Kazanılmasının Edinilmiş Mallara Katılma Rejiminde Eşlerin ...

teki paylar eşlerden birinin edinilmiş mallarından ise devralan şirkette

edinilen paylar edinilmiş mal olarak sayılacaktır (TMK m. 219 f. 2 b. 5).

Devrolunan şirketin pay sahipleri devralan şirkette ortaklık payı yeri-

ne ayrılma akçesi almış olabileceğinden,

aynı sonuca ayrılma akçesi

ödendiği hallerde de ulaşmak mümkündür. TTK m. 140 f. 2’de öngörü-

len denkleştirme akçesinin niteliğinin ne olduğu ise TTK’nın gerekçe-

sinden anlaşılabilmektedir. TTK m. 140 f. 2’nin gerekçesi,

“Denkleştirme

akçesi, malvarlıklarının değerlendirilmesinde sıkça -hemen hemen her zaman

– ortaya çıkan küsurun atılması karşılığında verilecek nakdi ifade eder. Denk-

leştirme akçesi birleşmenin kavramsal bir öğesi olmayıp, birleşmenin uygu-

lanmasını kolaylaştıran bir araçtır. Meselâ, devrolunan şirketin ortaklarına

devralan şirkette beherinin itibarî değeri on Türk Lirası ve bir kuruş değerinde

pay verilecekse, devralan şirkette bu değerde veya katları değerinde pay bulmak

çok zordur. Oysa bir kuruş (yani bir kuruşlar toplamı) nakit olarak ortaklara

ödenirse birleşmenin uygulaması kolaylaşır.”

şeklindedir. Edinilmiş malla-

ra katılma rejmi kapsamında denkleştirme akçesinin hangi mal grubu-

na ait olacağı meselesi ise birleşme sonucu oluşan payların edinilmesi

ve ayrılma akçesi için yaptığımız değerlendirmeler neticesinde varılan

sonuçtan farklı olmayacaktır. İpekel Kayalı’nın haklı olarak ifade ettiği

üzere, denkleştirme akçesi devrolunan şirketin pay sahiplerine tahsis

edilen payları ve hakları tamamlamaktadır.

Devrolunan şirketin pay

sahiplerinin devralan şirketten birleşme primi talep etmesi halinde bu-

nun edinilmiş mallara katılma rejimi kapsamında hangi mal grubuna

ait olacağı ise birleşme priminin

hukuki niteliğinin belirlenmesi so-

nucunda mümkün hale gelecektir. Küçük şirketlerin büyük şirketler

tarafından devralındığı teknik-hukuki anlamda birleşme işlemlerinde

birleşme priminin devrolunan şirketin pay sahiplerinin kontrol kaybı-

nın ve azlık konumuna girmelerinin bir karşılığı olduğu ifade edilmek-

tedir.

Bu kapsamda payın yerini tutan bir ödemeden bahsedilecek

olup, burada bir gelir elde edilmesi söz konusu değildir. Yani birleşme

primi olarak ödenen bedel, paylar kişisel mal grubuna ait ise kişisel mal

(TMK m. 220 f. 1 b. 4), edinilmiş mal ise edinilmiş mal (TMK m. 219 f. 2

b. 5) olarak kabul edilecektir.

Pulaşlı, s. 68 vd.; İpekel Kayalı, s. 101; Tekinalp (Poroy/Çamoğlu), s. 104 vd.

İpekel Kayalı, s. 246.

İpekel Kayalı birleşme primini, “… devralınan net aktifin ilave edilmesiyle artı-

rılan sermayenin nominal değerini aşan tutardır … “ şeklinde tanımlamaktadır

(İpekel Kayalı, s. 240 dn. 949).

İpekel Kayalı, s. 240-241.